बदलत्या जीवनशैलीमुळे आपल्या खाण्या-पिण्यात आमूलाग्र बदल झाले आहेत. इतकंच नव्हे तर चिंता, राग, भीती यासारखे मानसिक विकार वाढले आहेत. परिणामी शहरी भागात उच्च रक्तदाबा चा ( blood pressure ) आजार बळावतो आहे. या आजाराची लक्षणं काय आहेत. हा विकार होऊ नये म्हणून कोणती काळजी घ्यावी याविषयीची माहिती
उच्च रक्तदाब ( blood pressure ) म्हणजे वय आणि इतर वर्गीकरण केलेल्या रक्तदाबा पेक्षा ( blood pressure ) जास्त दाब होय. याचा अर्थ रक्त धमन्यांमध्ये तणाव निर्माण होणे होय. सामान्यत: रक्तदाब 120/80 पेक्षा कमी असणं आवश्यक आहे. 120/80 किंवा 139/89 च्या दरम्यानचा दाब हा पूर्व उच्च रक्तदाब म्हणून ओळखला जातो. तसंच 140/90 पेक्षा अधिक असलेला रक्तदाब हा उच्च रक्तदाब म्हणून ओळखला जातो.
रक्तदाब : काय काळजी घ्यावी? ( blood pressure )
धूम्रपान टाळणे
अतिप्रमाणात अल्कोहोलचं सेवन करणं टाळावं
रोज नियमितपणे व्यायाम करावा. शारीरिक व्यायाम करतानाही वेगाने चालणं, मंदगतीने धावणं यासारखे शरीराकडून मेहनत करून घेणारे व्यायाम करायला हवेत. विशेष म्हणजे, आठवड्यातील अधिकाधिक दिवस, रोज किमान 45 मिनिटं किंवा एक तासापर्यंत अशा प्रकारचे व्यायाम करणं आवश्यक आहे. त्याचबरोबर बीएमआयचे (बॉडी मास इंडेक्स-उंची व वजन यांचे गुणोत्तर) प्रमाण 20 ते 25 पर्यंत राहावं यासाठी वजन नियंत्रित ठेवणंही तितकंच महत्त्वाचं आहे. रोजच्या आहारातील मिठाचं एकूण प्रमाण सहा ग्रॅम इतकंच असावं. तसंच रोजच्या आहारामध्ये चरबीयुक्त घटक कमी आणि तंतूमय घटक अधिक असणंही जरुरीचं आहे.
रक्तदाब : कारणं ( blood pressure )
चिंता, राग, भीती, इत्यादी मानसिक विकार
आनुवंशिकता
आहारात मिठाचे प्रमाण अधिक असणं
वजन जास्त असणं
रक्तदाब : दुष्परिणाम
वाढलेला रक्तदाब ( blood pressure ) हा मेंदूतील वाहिन्या फुटण्याचं कारण असू शकतो. मेंदूमधील वाहिनी फुटल्यास मेंदूत रक्तस्त्राव होतो. हे रक्त काही काळाने गोठतं. रक्ताची ही गुठळी मेंदूवर दाब निर्माण करते. मेंदूचा जो भाग दाबला जातो तो भाग शरीरातील ज्या भागाचं नियंत्रण करत असतो तो शरीराचा अवयव लुळा पडतो आणि यालाच लकवा असं म्हणतात. थोडक्यात वाढलेला रक्तदाब ( blood pressure ) लकवा निर्माण करू शकतो. लकवा होण्यामागे कित्येक वेळा अनियंत्रित रक्तदाब ( blood pressure ) हेच कारण असतं.
डॉ. संतोषकुमार डोरा