पिंपरी -हजारो किलोमीटर अंतराचा प्रवास करुन, अन्नाच्या शोधात सायबेरियातून दरवर्षी कासारसाई धरणाच्या पाणलोट क्षेत्रात दाखल झालेल्या परदेशी पक्षांचा याठिकाणचा मुक्काम संपला आहे. पंधरा दिवस अगोदरच उन्हाचा पारा वाढू लागल्याने या स्थलांतरित पक्षांपैकी बहुतांशी पक्षांनी परतीचा प्रवास सुरू केला आहे. तर सध्या पिवळा धोबी व करडा धोबी हे दोन परदेशी पक्षांचे अद्यापही धरण पाणलोट क्षेत्रात वास्तव्य असून, आणखी दहा ते पंधरा दिवसांत तेदेखील परतीचा प्रवास सुरू करण्याची शक्यता आहे.
सायबेरिया व तेथील आसपासच्या देशांमध्ये बर्फ पडायला सुरुवात झाल्यानंतर अन्नाची कमतरता भासत असल्याने तेथील अनेक पक्षी भारतात स्थलांतर करतात. दरवर्षी हे पक्षी हजारो किलोमीटरचा प्रवास करुन ठराविक ठिकाणी काही काळ वास्तव्यास असतात. यामध्ये पिंपरी-चिंचवडच्या आसपासच्या परिसरात तसेच मावळ व मुळशीमध्ये अनेक परदेशी पक्षी येथे राहतात. पक्षी निरीक्षकांसठी ती एक पर्वणी असते. या पक्षांबरोबरच महाराष्ट्राच्या अन्य भागातही हे पक्षी दाखल होत असतात. सप्टेंबर ते फेब्रुवारी हा त्यांचा भारतातील वास्तव्याचा काळ मानला जातो.
दरम्यान, मुळशीतील कासारसाई धरणाच्या पाणलोटक्षेत्रातही सैबेरियातून स्थलांतरित झालेले पिवळा धोबी, करडा धोबी, बदकांशी सार्म्य असलेला थापत्या, चक्रावात हे पक्षी मोठ्या संख्येने दाखल झाले होते. तर युरोपियन देशातून तुतवारचे आगमन झाले होते. त्यापैकी पिवळा व करडा धोबी हे दोन्ही पक्षी सर्वात अगोदर याठिकाणी दाखल होतातआणि इतर सर्व पक्षी गेल्यानंतर परतीचा प्रवास सुरू करतात. यंदा भारतात फेब्रुवारी महिन्याच्या मध्यावरच उन्हाचा पारा वाढू लागल्याने थापत्या, चक्रावात या पक्षांनी परतीचा प्रवास सुरू केला आहे.
दरवर्षी आगमन होत असलेल्या या पक्ष्यांमुळे शहराच्या जैवविविधेतेत भर पडत आहे. या पक्षांना पाणथळ जागी कीटक सापडत असल्याने अशाठिकाणी त्यांचे वास्तव्य असते. या पक्ष्यांची संख्या आणि मुक्काम वाढविण्यासाठी पाणथळ जागांचे संवर्धन व विकास करणे गरजेचे आहे.
-उमेश वाघेला, पक्षी अभ्यासक
चिंचवडच्या गावडे घाटाजवळ पक्षी दर्शन
यंदा प्रथमच भिगवण येथे फ्लेमिंगोंमबरोवर टुंड्रा प्रदेशात आढळणारा टुंड्रा हंस दिसून आल्याची पक्षी निरिक्षकांची नोंद आहे. तर काही प्रमाणात पिवळा व करड्या धोबीबरोबरच अन्य परदेशी पक्षीदेखील भक्ष्याच्या शोधात चिंचवड येथील गावडे घाटाजवळही दिसून आले आहेत.