मुंबई – मिलिंद देवरा यांनी आज काँग्रेस पक्षाचा राजीनामा देऊन मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या उपस्थितीत शिवसेना शिंदे गटात प्रवेश केला आहे. देवरा यांच्या राजीनाम्यानंतर काँग्रेसकडूनही निवेदन आले आहे. यामध्ये पक्षाचे सरचिटणीस जयराम रमेश यांनी मिलिंद देवरा यांचे वडील मुरली देवरा यांची आठवण केली. दिवंगत मुरली देवरा यांनी दक्षिण मुंबई काँग्रेसचा बालेकिल्ला म्हणून मजबूत केली होती. पक्षाच्या पलीकडे जाऊन त्यांनी एका मोठ्या उद्योगपतीशी मैत्री केली. त्यांची मैत्री काँग्रेससाठी उपयोगी पडली. मुरली देवरा यांना ‘किंगमेकर’ असे टोपणनाव मिळाले होते. आज त्यांच्या निधनानंतर 10 वर्षांनी त्यांचा 47 वर्षांचा मुलगा मिलिंद देवरा यांनी काँग्रेसचा राजीनामा दिला आहे. त्यामुळे त्यांच्या कुटुंबाचे पक्षाशी असलेले 55 वर्षे जुने नाते संपुष्टात आले आहे.
देवरा कुटुंबीयांचे गांधी कुटुंबाशी कसे संबंध होते आणि मिलिंद यांच्या राजीनाम्याचा एकेकाळी काँग्रेसचा बालेकिल्ला मानल्या जाणाऱ्या मुंबई दक्षिण लोकसभा मतदारसंघावर काय परिणाम होईल ते जाणून घेऊया…
देवरा यांचे गांधी घराण्याशी नाते –
मिलिंद देवरा यांचे वडील मुरली देवरा हे 22 वर्षे मुंबई प्रदेश काँग्रेस कमिटीचे अध्यक्ष होते. मुरली देवरा हे चार वेळा लोकसभा आणि तीन वेळा राज्यसभेचे खासदार होते. पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांच्या नेतृत्वाखाली सलग दोन सरकारमध्ये पूर्ण पाच वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण करणारे ते एकमेव पेट्रोलियम मंत्री होते.
काँग्रेसचे दिग्गज नेते पंतप्रधान राजीव गांधी यांचे ते निकटवर्तीय होते. 1970 च्या दशकात, जेव्हा काँग्रेसला राष्ट्रीय आणि राज्य अशा दोन्ही स्तरांवर पराभवाचा सामना करावा लागला तेव्हा देवरा एक प्रमुख व्यक्ती म्हणून उदयास आले.
मुरली देवरा यांनी दोन दशकांहून अधिक काळ मुंबई प्रदेश काँग्रेस कमिटीचे अध्यक्ष म्हणून काम केले. बिर्ला आणि धीरूभाई अंबानी यांसारख्या उद्योगपतींशी असलेले त्यांचे संबंध पक्षाची आर्थिक यंत्रणा राखण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली.
सोनिया गांधी जेव्हा-जेव्हा मुंबईत येत, तेव्हा मुरली देवरा क्रिकेट क्लब ऑफ इंडियामध्ये लंच आयोजित करत असत. पत्रकार आणि मान्यवरांनी हजेरी या कार्यक्रमाला असे.
मिलिंद देवरा यांच्या राजीनाम्यानंतर पक्षाचे सरचिटणीस जयराम रमेश म्हणाले की, ‘मुरली देवरा यांच्यासोबतचा माझा दीर्घकाळचा संबंध मला आनंदाने आठवतो. सर्व राजकीय पक्षांमध्ये त्यांचे जिवलग मित्र होते, ते कट्टर काँग्रेसवासी होते, प्रत्येक कठीण प्रसंगात काँग्रेस पक्षाच्या पाठीशी ते उभे राहिले’
मिलिंद देवरा यांच्या शिंदे गटात जाण्याने काँग्रेसवर काय परिणाम होणार?
हे संपूर्ण प्रकरण ‘दक्षिण मुंबई सीट’भोवती फिरताना दिसत आहे. लोकसभा निवडणुकीत काँग्रेस I.N.D.I.A. युतीचा भाग असून उद्धव सेना दक्षिण मुंबईची जागा सोडण्यास तयार नाही. अशा परिस्थितीत दक्षिण मुंबईच्या जागेवर काँग्रेसने शरणागती पत्करली असती तर मिलिंद देवरा यांना दुसरी जागा शोधावी लागली असती. मिलिंद देवरा यांच्या राजीनाम्याचा महाराष्ट्राच्या राजकारणावर मोठा परिणाम होऊ शकतो. मिलिंद देवरा यांनी आपल्या समर्थकांसह एकनाथ शिंदे यांच्या शिवसेनेत प्रवेश केला आहे. सध्या अरविंद सावंत शिवसेनेचे (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे) दक्षिण मुंबईचे खासदार आहेत.
अशी आहे देवरा यांची राजकीय कारकीर्द –
मिलिंद देवरा यांचा जन्म 4 डिसेंबर 1976 रोजी मुंबईत झाला. वयाच्या अवघ्या 27 व्या वर्षी मिलिंद देवरा खासदार झाले. 15 व्या लोकसभेतील सर्वात तरुण सदस्य म्हणून मिलिंद देवरांना ओळखलं जायचं. 2004 च्या निवडणुकीत त्यांनी भाजपच्या जयवंतीबेन मेहता विरुद्ध 10 हजार मतांच्या फरकानं विजय मिळवला. 2009 च्या लोकसभा निवडणुकीत देवरा पुन्हा मुंबई दक्षिण मतदारसंघातून निवडून आले.