Gyanvapi Masjid – वाराणसीतील ज्ञानवापी संबंधित भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणचा अहवाल सार्वजनिक करण्यात आला आहे. ज्ञानवापी कॉम्प्लेक्सच्या अहवालावर अंजुमन इंतेजामिया मस्जिद कमिटीचे वकील एखलाक अहमद यांचे वक्तव्य समोर आले आहे. पाहणी अहवालात दिलेली आकडेवारी भंगारात सापडली असेल तर ती मोठी गोष्ट नाही, असे त्यांनी म्हटले आहे.
आमच्या एका इमारतीत पाच भाडेकरू होते. ते सर्वजण मूर्ती घडवायचे. जे काही भंगार असेल ते ते मागे टाकायचे. त्यामुळे तेथे देवतांच्या मूर्ती मिळाल्या असतील, असे त्यांचे म्हणणे आहे. भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणच्या टीमला ज्ञानवापीच्या सर्वेक्षणात ५५ शिल्प सापडले आहेत. ज्ञानवापीच्या भिंतीसह अनेक ठिकाणी १५ शिवलिंग आणि विविध काळातील ९३ नाणी सापडली आहेत.
दगडी मूर्तींबरोबरच विविध धातू आणि टेराकोटासह घरगुती वापराच्या २५९ वस्तू सापडल्या. यात एक दगड आहे ज्यावर राम लिहिले आहे. जीपीआर सर्वेक्षणात, मुख्य घुमटाखाली मौल्यवान पाचूच्या आकाराचा तुटलेला मौल्यवान धातू सापडला आहे. याचे मुख्य शिवलिंग म्हणून वर्णन केले जात आहे.
पुरातत्त्व विभागाच्या १७६ सदस्यीय पथकाने केलेल्या अहवालात ज्ञानवापीचे वर्णन मोठे हिंदू मंदिर म्हणून करण्यात आले आहे. त्यात ३२ महत्त्वाच्या हिंदू ठिकाणांचा उल्लेख आहे. शिवलिंगासोबत नंदी आणि गणेशाच्या मूर्तीही सापडल्या आहेत.
मंदिराच्या पुराव्यासह विष्णू, मकर, कृष्ण, हनुमान, द्वारपाल, नंदी, पुरुष आणि मन्नत तीर्थ या मूर्ती सापडल्या आहेत. मुघल काळ आणि ब्रिटीश राजवट यांसह इतर कालखंडाच्या खुणा सापडल्या आहेत. शाहआलम आणि सिंधिया काळातील नाणी (एक आणि 25 पैसे) जतन करण्यात आली आहेत.
९३ नाणी आणि टेराकोटाच्या मूर्ती सापडल्या
एएसआयने ९३ नाणी जमा केली आहेत. यामध्ये व्हिक्टोरिया क्वीन, धीराम खलिफा, किंग जाॅर्ज आणि इतर काळातील नाण्यांचा समावेश आहे. तसेच टेराकोटाच्या २३ मूर्ती, २ गोफणचेंडू, एक टाइल, एक डिस्क, दोन देव-देवतांच्या मूर्ती, १८ मानवी मूर्ती आणि तीन प्राण्यांच्या मूर्ती गोळा केल्या आहेत.
११३ धातूच्या वस्तूंमध्ये लोखंडाच्या १६, तांब्याच्या ८४, अल्युमिनियमच्या ९, निकेलच्या ३ आणि मिश्रधातूची एक वस्तू सापडली. जीपीआरसह इतर तंत्राद्वारे केलेल्या तपासणीत काही चिन्हांचे वय दोन हजार वर्षे जुने असल्याचे आढळून आले आहे.
श्रीराम जन्मभूमीप्रमाणे उत्खननाची मागणी
ज्ञानवापी संकुलाचा पाहणी अहवाल सार्वजनिक झाल्यानंतर हिंदू बाजू सर्वोच्च न्यायालयात आणखी एक अर्ज दाखल करणार आहे. याद्वारे एएसआयला कॅम्पसमध्ये असलेल्या सील शेडचे सर्वेक्षण करण्याची विनंती केली जाईल. याशिवाय अन्य काही ठोस पुरावे गोळा करण्यासाठी अयोध्येत श्री रामजन्मभूमीसारखे उत्खनन करण्याची मागणी करण्यात येणार आहे.
हिंदू पक्षाचे वकील विष्णू शंकर जैन यांनी सांगितले की, ते २९ जानेवारी रोजी सर्वोच्च न्यायालयात अर्ज सादर करणार आहेत. याद्वारे बंदिस्त असलेल्या वाजुखान्याचे शास्त्रोक्त सर्वेक्षण करण्याची विनंती केली जाईल.