न्यूयॉर्क : ओमायक्रॉनचा नवा व्हेरिएंट BA.2 या विषाणूची संसर्ग जगभरात झपाट्याने वाढ होताना दिसून येत आहे. हा प्रकार मागील प्रकारापेक्षा वेगळा आहे का? तसेच यूएसमध्ये आणखी एक लाट येईल का आणि त्यापासून स्वतःचे संरक्षण कसे करावे? याबाबत दक्षिण कॅरोलिना विद्यापीठातील इम्युनोलॉजिस्ट प्रकाश नागरकट्टी आणि मितजी नागरकट्टी याबाबत अभ्यास करत आहेत.
बीए.2 हा Omicron चा नवा उपप्रकार आहे, जो SARS-CoV-2 विषाणूचा प्रमुख प्रकार आहे. ज्यामुळे COVID-19 होतो, बीए.2 कुठून आला हे अद्यापही अस्पष्ट आहे. भारत, डेन्मार्क आणि दक्षिण आफ्रिकेसह अनेक देशांमध्ये नव्या व्हेरिएंटबाबत तणाव निर्माण झाला आहे. युरोप, आशिया आणि जगाच्या अनेक भागांमध्येही त्याचा प्रसार होत असल्याची माहिती मिळत आहे. SARS-CoV-2 च्या B.1.1529 म्हणून ओळखल्या जाणार्या Omicron चे तीन मुख्य उपप्रकार आहेत: ba.1, ba.2 आणि ba.3. ओमिक्रॉनचा व्हेरिएंट BA.1 प्रथम रुग्ण नोव्हेंबर 2021 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत याचा रुग्ण आढळला.
शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की, सर्व उपप्रकार एकाच वेळी उदयास आले असावेत. Omicron चा पहिला व्हेरिएंट BA.1 व्हायरसच्या स्पाइक प्रोटीनमध्ये 30 पेक्षा जास्त उत्परिवर्तन असतात, जे पेशींमध्ये प्रवेश करण्यास मदत करतात. यातील स्पाइक प्रोटीन शास्त्रज्ञ आणि आरोग्य अधिकार्यांसाठी अत्यंत चिंतेचा विषय आहे, कारण तो किती संसर्गजन्य आहे तसेच लसीकरणानंतर किंवा COVID-19 संसर्गानंतर शरीरात निर्माण होणाऱ्या संरक्षणात्मक एंटीबॉडीजना टाळण्यास सक्षम आहे का? हे पाहणं महत्वाचं ठरणार आहे. BA.2 मध्ये आठ म्युटेशन आहेत. जे BA.1 मध्ये आढळत नाहीत. तसेच BA.1 मध्ये 13 म्युटेशनचा अभाव आहे.
काही शास्त्रज्ञांनी BA.2 ला ‘स्टिल्थ’ प्रकार म्हटले आहे, कारण त्यात विशेष अनुवांशिक लक्षणं नाही, पीसीआर चाचण्या ba.2 प्रकार शोधण्यात सक्षम आहेत, परंतु ते डेल्टा प्रकारापेक्षा वेगळे नाहीत. BA.2 ला अधिक संक्रमणीय मानले जाते, परंतु BA.1 पेक्षा जास्त विषाणूजन्य नसल्याचे सांगण्यात येत आहे. याचा अर्थ असा की BA.2 चा प्रसार BA.1 पेक्षा अधिक वेगाने होत असला तरी तो लोकांना अधिक आजारी बनवू शकत नाही. तसेच याच्या केसेसच्या संख्येच्या संदर्भात BA.1 चे संकट अधिक आहे, परंतु ते डेल्टा प्रकारापेक्षा कमी गंभीर आहे. यूके आणि डेन्मार्कमधील अलीकडील अभ्यास असे सूचित करतात की BA.2 ला BA.1 प्रमाणेच हॉस्पिटलायझेशनचा धोका असू शकतो.
अलीकडील अभ्यासातून असे समोर आले आहे की, पूर्वी मूळ BA.1 उपप्रकाराने संसर्ग झालेल्या लोकांना BA.2 पेक्षा अधिक संरक्षण आहे. कारण, BA.1 मुळे जगभरात व्यापक संसर्ग झाला आहे, याबाबत अशीही शक्यता आहे की, लोकसंख्येच्या लक्षणीय टक्के लोकांना BA.2 पेक्षा अधिक संरक्षणात्मक प्रतिकारशक्ती आहे. त्यामुळेच काही शास्त्रज्ञांचा असा अंदाज आहे की BA.2 मुळे मोठी लाट निर्माण होण्याची शक्यता कमी असेल. तसेच कोविड-19 संसर्गानंतर प्राप्त केलेली नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती संसर्गापासून संरक्षण देऊ शकते, परंतु कतार देशातील एक दशलक्ष लोकांवरील अलीकडील अभ्यासानुसार, Pfizer-BioNtech किंवा मॉडर्न COVID-19 लसींचे दोन डोस हे BA.1 आणि BA.2 या लक्षणात्मक संसर्गापासून संरक्षण करते. लसीचा बूस्टर शॉट रोग प्रतिकारशक्तीच्या मूळ पातळीच्या जवळ पोहोचण्यास सक्षम आहे. महत्त्वाचे म्हणजे, दोन्ही लसी मृत्यू टाळण्यासाठी 70% ते 80% प्रभावी होत्या आणि बूस्टर डोसनंतर ही परिणामकारकता 90% पेक्षा जास्त होती.