शिवशंकर निरगुडे
हिंगोली : शेतकरी आता पारंपारिक शेतीला फाटा देत आधुनिक शेती करू लागले आहेत. योग्य नियोजन आणि तंत्रज्ञानाच्या मदतीने आधुनिक शेतीतून चांगला नफा देखील होत आहे. आधुनिकतेची कास धरत आहेत. हिंगोली येथील शेतकरी चंद्रकांत दत्तराव डव्हले यांनी पारंपारिक शेतीला फाटा देत. रेशीम शेती करण्याचा मार्ग निवडला. डव्हले यांना या शेतीतून कमी वेळेत लाखोंचे उत्पन्न देखील मिळू लागले आहे.
सेनगाव तालुक्यातील उटी ब्रम्हचारी गावातील शेतकरी पिढ्यांपिढ्या पारंपारिक शेती करतात. मात्र, या शेतीतून म्हणावे तेवढे उत्पन्न मिळत नव्हते. पिकांसाठी केलेला खर्चही कधी मिळत नसे. त्यामुळे येथील शेतकरी पारंपारिक शेतीला बगल देऊ लागले आहेत. आधुनिक शेतीतून चांगले उत्पन्न मिळवून आदर्श शेतकरी ठरत आहेत. डव्हले या शेतकऱ्याने 1 एकर क्षेत्रावर रेशीम शेतीला सुरुवात केली. यातून आता वर्षाकाठी पाच ते सहा लाख रुपयाचाचे उत्पन्न मिळू लागले आहे
सेनगाव तालुक्यातील उटी ब्रम्हचारी येथील युवा शेतकरी चंद्रकांत दत्तराव डव्हले यांच्या कडे चार एकर शेती आहे. मात्र दरवर्षी निसर्गाच्या लहरीनामुळे शेतात उत्पादन होत नाही. कधी ओला दुष्काळ तर कधी कोरडा दुष्काळ या पडत आहे त्यामुळे शेतात काहीच उत्पादन हाती येत नाही याला पर्याय म्हणून डव्हले त्याच्या एक एकर शेतात जुन महिन्यात तुती लागवड केली. तुतीचे रोपे त्यांनी स्वतः घरीच तयार केले आणि लागवड केली.
यांचे सर्व प्रशिक्षण त्यांनी RCT हिंगोली येथून घेतले आहे तसेच बोरगव्हाण येथून त्याच्या मामा कडून देखील काही मार्गदर्शन घेतले आहे. वर्षातून चार वेळस कोष काढण्यात येतात. सुमारे एका काढनिला 2 .50 किण्टल उत्पादन होते एका वर्षात 10 क्विंटल उत्पादन अपेक्षित आहे आणि वर्षाला एका एकरमध्ये 5 ते 6 लाखाचे उत्पादन होते.
चंद्रकांत डव्हले हे पहिले पारंपारिक पद्धतीने शेती करत होते. शेतीमध्ये कापूस, सोयाबीन तूर या पिकांची लागवड केली जायची. मात्र यातून चांगले उत्पन्न मिळाले नाही. त्यामुळे डव्हले यांनी जुन मधील 2023 मध्ये तुती लागवड केली. सुरुवातीच्या काळात काही अडचणींचा सामना करावा लागला. मात्र, अडचणींवर मात करत योग्य नियोजनातून जम बसवला. आजच्या घडीला डव्हले यांना रेशीम शेतीतून चांगला नफा मिळत आहे.
कमी खर्चात लाखो रुपयांचे उत्पन्न
डव्हले यांनी एका एकरमध्ये तुतीची लागवड केलेली आहे. आणि त्यांनी शेतात 20 बाय 30 शेड उभारले आहे एका वर्षात 4 बॅच घेतल्या जातात. प्रत्येक बॅचमध्ये’साधारणता अडीच क्विंटल कोशाचे उत्पादन होते.आणि यातून महिन्याकाठी 50 हजार रुपये उत्पन्न मिळते. आणि वर्षाला 6 लाख रुपये आर्थिक उत्पन्न हाती पडते. यात मशागतीसाठी एक ते सव्वा लाख रुपयांचा खर्च येतो. आधुनिक शेती करावी, अशी माझी इच्छा होती. पारंपारिक शेतीमध्ये निसर्गाने दिलेल्या तडीमुळे माझे अनेकदा प्रचंड नुकसान झाले. रेशीम शेतीला सुरुवात केली. सुरुवातीला अनेक अडचणी आल्या. मात्र, त्याला ते सामोरे गेले. आता कमी खर्चात लाखो रुपयांचे उत्पन्न होत आहे.
रेशीम शेतीसाठी प्रशासनाकडून अनुदान
रेशीम शेती साठी डव्हळे यांनी प्रशासनाकडून शासकीय अनुदान देखील मिळवले आहे रेशीम शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी प्रशासनाच्या वतीने महारेशीम अभियान राबविण्यात येते त्या अंतर्गत तुती लागवडीसाठी 1 लाख 68 हजार 186 रुपये तर कीटक संगोपनग्रह बांधकामासाठी 1 लाख 79 हजार तसेंच साहित्यासाठी 3 लाख 97 हजार 335 रुपये अनुदान दिले जाते व तसेच महात्मा गांधी ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत रेशीम उद्योग विकास योजना आहे.
या योजनेतून देखील 2 लाख 44 हजार रुपयाचे अनुदान आहे महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत तुती लागवड व जोपासना संवर्धन व कीटक संगोपन हें अनुदान दिले जाते डव्हळे हें सध्या ह्या दोन्ही योजनेचा लाभ घेत आहेत मरेगाघा अंतर्गत रक्कम आत्ता त्याच्या खात्यात पडत आहे