कोल्हापूर – कोल्हापुरातील दिलीप कांबळे यांनी नोकरीसोबतच असे काम केले ज्यातून त्यांना वार्षिक ४ ते ५ लाख रुपये उत्पन्न मिळत आहे. कांबळे यांनी मोत्यांच्या शेतीला सुरुवात केली. मात्र सुरुवातीला त्यांना अपयशाचा सामना करावा लागला, पण त्यांनी हार मनाली नाही. आज ते निर्यात गुणवत्तेचे मोती तयार करत आहेत, ज्यांची परदेशात किंमत भारतातील उपलब्ध किमतीपेक्षा तिप्पट आहे. त्यामुळे केवळ निर्यातीवर त्यांचा भर आहे.
एका वर्षात 20 हजार निर्यात दर्जाचे मोती उत्पादन करण्याचे त्यांचे भविष्यातील लक्ष्य आहे. त्यासाठी ते कार्यरतही आहे. ते वेगवेगळ्या आकारात मोती तयार करतात, त्यामुळे त्यांना चांगला भाव मिळतो. पारंपारिक शेतीपेक्षा त्याच्या लागवडीचे अधिक फायदे असल्याचे कांबळे सांगतात.
कांबळे सांगतात की, जर तुम्ही सुरुवातीच्या टप्प्यात मोत्यांची शेती करत असाल तर फारसा खर्च येत नाही. कमी पैशातही तुम्ही चांगली कमाई करू शकता. पण सुरू करण्यापूर्वी, योग्य प्रशिक्षण घ्या, जेणेकरून तुमचा प्रकल्प अयशस्वी होणार नाही. शेतकरी शिंपल्यांच्या मदतीने तलाव किंवा टाक्यांमध्ये मोती तयार करतात. कांबळे यांना 2015 मध्ये इंटरनेटवरून त्याच्या लागवडीची माहिती मिळाली. त्यानंतर 2016 मध्ये नागपुरात यासाठी प्रशिक्षण घेतले. मात्र चांगल्या प्रशिक्षणाअभावी सलग तीन वर्षे ते अपयशी ठरले. असे असूनही त्यांनी हार मानली नाही आणि मेहनत सुरूच ठेवली.
चांगले प्रशिक्षण मिळाले तेव्हाच यश मिळाले.
कांबळे म्हणतात की त्यांनी मोत्यांच्या शेतीमध्ये क्षमता पाहिली कारण महाराष्ट्रात मोजकेच लोक हे करत होते. त्यामुळे काम थांबवले नाही. त्यामुळे तोट्यातही काम झाले. मग मी सेंट्रल इन्स्टिट्यूट ऑफ फ्रेशवॉटर एक्वाकल्चर (CIFA), ओडिशात प्रवेश घेतला. तेथून चांगले प्रशिक्षण घेतल्यानंतर २०१९ मध्ये मी पुन्हा नव्या उमेदीने कामाला सुरुवात केली. यावेळी 5000 शेल आणि नंतर 18500 शेल सेटअप केले आणि न डगमगता मेहनत केली असं कांबळे सांगतात.
प्रति मोती 2000 रुपये भाव
2021 मध्ये आम्हाला निर्यात दर्जाचा मोती मिळाला. ज्यामध्ये चांगला आकार दिला गेला. त्याने आयुष्य बदलले. त्याची किंमत 300 ते 500 रुपये प्रति नग होती. जे भारतात मिळालेल्या पैशाच्या तिप्पट होते. एका तुकड्यावर 100 रुपये गुंतवून आम्ही 300 ते 500 रुपये मिळवू लागलो. त्यानंतर पैसे आल्यावर त्यांनी स्वत:चा तलाव तयार करून कामाला सुरुवात केली.
निर्यातीसाठी मोठी मागणी आहे. यामध्ये मोत्याला 300 ते 2000 रुपये दर मिळण्याची शक्यता आहे. पण मोती जागतिक दर्जाचा असावा. कांबळे म्हणाले की, 2019 पासून आतापर्यंत त्यांनी सुमारे 125 शेतकऱ्यांना मोती शेतीचे प्रशिक्षण दिले आहे. त्यांचे देशभरात 15 मोती शेती प्रकल्प सुरू आहेत. निर्यात केल्या जाणाऱ्या मोत्यांना चांगला भाव मिळत असल्याने त्यावर संपूर्ण लक्ष केंद्रित केले जात आहे.