नवी दिल्ली – काही प्रमाणात ऑनलाईन व्यवहारात झालेली वाढ आणि अनेक ठिकाणी वर्क फ्रॉम होम पद्धतीमुळे इंटरनेट-सॅव्ही नसलेल्या किंवा इंटरनेट वापरातील सुरक्षेबाबत कमी जागरुक असलेल्या व्यक्तींना सायबर भामट्यांनी चांगलाच इंगा दाखवलेला आहे. गेल्या वर्षभरात 59 टक्के प्रौढ भारतीय सायबर गुन्ह्यांची शिकार झाले आहेत.
नॉर्टनलाइफलॉक या सायबर सुरक्षेतील जागतिक आघाडीवरील कंपनीतर्फे प्रकाशित नॉर्टन सायबर सेफ्टी इनसाइट रिपोर्ट 2021 मधील निष्कर्ष प्रसिद्ध केले असून त्यानुसार 59 टक्के प्रौढ भारतीय व्यक्तींना गेल्या 12 महिन्यांत सायबरक्राइमचा अनुभव आला आहे. सायबर गुन्ह्यांना बळी पडलेल्यांनी या समस्या सोडवण्यासाठी तब्बल 1.3 अब्ज तास खर्ची घातले आहेत.
भारतातील एक हजार प्रौढांसह दहा देशांमधील दहा हजार प्रौढांचा या सर्वेक्षणात समावेश होता. या सर्वेक्षणानुसार मागील 12 महिन्यांमध्ये 59 टक्के भारतीय प्रौढांना बॅंक अकाऊंट किंवा उपकरणाला अनधिकृतपणे हाताळले गेल्याचा अनुभव आला. यातील जवळपास अर्ध्या लोकांसाठी ही बाब संतापजनक होती किंवा त्यांना त्याचा ताण जाणवला.
आपल्या अकाऊंट किंवा डिव्हाइसचा अनधिकृत वापर होत असल्याचे लक्षात आल्याने फक्त 36 टक्के लोकांनी सिक्युरिटी सॉफ्टवेअर खरेदी केले किंवा असलेले सेक्युरिटी सॉफ्टवेअर अपडेट करुन घेतले. तर 52 टक्के लोकांनी आपल्या मित्रपरिवाराकडे साह्य मागितले, तर 47 टक्के लोकांनी ज्या कंपनीतून अकाऊंट हॅक झाले त्यांना समस्या सोडवण्यासाठी पाचारण केले.
या अहवालात नमूद केल्यानुसार अनेक भारतीय ग्राहक (90 टक्के) आपला डेटा सुरक्षित ठेवण्यासाठी संरक्षणात्मक पावले उचलत आहेत, दर 10 पैकी चार व्यक्तींना वाटते की, सध्याच्या काळात खासगीपण जपणे अशक्य आहे किंवा ते कसे करावे हे माहीत नसल्याचे त्यांनी सांगितले. त्यामुळे ग्राहकांनी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आणि आपले ऑनलाइन खासगीपण सुरक्षित करणे महत्त्वाचे आहे.
वर्क फ्रॉम होम अर्थात दूरस्थ पद्धतीने काम केल्याने भारतीय सायबर धोक्यांना अधिक बळी पडत असावेत, असाही एक अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. त्यामुळे आजकाल सायबर गुन्ह्यांना बळी पडण्याची भीती पूर्वीपेक्षा अधिक आहे. कोविड-19 संकटाच्या आधीच्या काळापेक्षा अनेकांना आता सायबर गुन्ह्यांचा धोका अधिक असल्याचे जाणवते.
असे असुरक्षित वातावरण असले की, सायबर गुन्ह्यांपासून स्वत:ला कसे सुरक्षित ठेवावे, हे त्यांना ठाऊक नाही. तर त्याहून अधिक लोकांनी असे सांगितले की, ऑनलाइन दिसत असलेली माहिती विश्वासार्ह स्रोताकडून आहे का, हे ठरवणे त्यांच्यासाठी काहीसे कठीण आहे.