आई आणि आजीकडून लाभलेल्या शिवणकलेचा वारसा अर्चना मुसळे यांनी जपला. संकटाच्या काळात हीच कला त्यांच्या
आयुष्याला वेगळी दिशा देऊन गेली. ऐन उमेदीतील सहा वर्षे आजारपणात गेल्यानंतर त्या जिद्दीने उभ्या राहिल्या. प्रयत्नपूर्वक सावरत फॅशन डिझायनिंगचे प्रशिक्षण पूर्ण केले. शिवणकामाच्या क्लासमधून अनेक महिलांना जगण्यासाठी आधार दिला. गारमेंटचे काम सुरू करून इतर महिलांनाही स्वावलंबी बनविले. कष्ट आणि मेहनतीतून त्यांनी केलेला संघर्ष यशस्वी झाला. मनाने ठरविले तर आपल्या-बरोबरच इतरांच्या आयुष्यालाही स्थिरता मिळवून देता येते, हेच त्यांनी सिद्ध केले.
प्रत्येकाच्या आयुष्यात काही ना काही अडचणी येत असतातच. पण त्या अडचणींवर मात करून जिद्दीने पुढे जाण्याचे आव्हान पेलणे सोपे नसते. परंतु, ते कठीणही नसते.सरनोबतवाडी कोल्हापूर येथील अर्चना मुसळे यांनी असेच आव्हान पेलले आणि त्या आपल्या आयुष्यात स्वतः उभ्या राहिल्याच पण आपल्याबरोबर त्यांनी आणखी 20 ते 25 महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे केले. त्यांच्या संसारालाही हातभार लावला.
त्यांचे माहेर निपाणी. आजी आणि आई शिवणकाम करीत असल्यामुळे अर्चना यांनी लहानपणापासूनच शिवणकामाचा वारसा लाभला. चौथी पाचवीत असताना बटने लावणे, हुक लावणे असे काम करून त्या आपल्या आई व आजीला मदत करायच्या. दहावीपर्यंत त्या शिकल्या. त्याचवेळी त्यांना लग्नसाठी पाहयलामुलगा आला. यादी पे शादी म्हणत त्याचदिवशी संध्याकाळी त्यांचे लग्नही झाले आणि त्या कोल्हापूरच्या झाल्या. त्यावेळी त्या काही प्रमाणात शिवणकामही करत होत्या. त्यांना दोन मुले झाली.
नंतर अचानकच मणका आणि गुडघेदुखीचा त्रास त्यांना सुरू झाला. त्या आजारपणात सहा वर्षे गेली. उपचारासाठी मोठा खर्चही झाला. परिस्थिती खूपच बिकट होत गेली. या स्थितीतून जिद्दीने उभे राहण्यासाठी त्यांनी धडपड सुरू केली. फॅशन डिझायनिंगचा क्लास त्यांना सुरू करायचा होता. परंतु, त्या क्लासची फी देण्याइतपतही परिस्थिती नव्हती. अखेर एका मैत्रिणीने त्यांची फी भरली. क्लास सुरू झाला. स्वतः क्लासमध्ये शिकत असताना घरी एक मशीन असल्याने त्यांनी चार मुलींना शिकविणे सुरू केले. शिवणकामाचा अनुभव असल्यामुळे प्रशिक्षण लवकर पूर्ण झाले. घरी एकाच्या दोन मशीन झाल्या.
मुलींची संख्या 8 वर गेली. हळूहळू कामही वाढत गेले. गारमेंटचे काम सुरू झाले. सध्या मुलींच्या क्लाससाठी 15 आणि गारमेंटसाठी 10 अशा 25 मशीन्स त्यांच्याकडे आहेत. मधल्या काळात पुण्यात जाऊन त्यांनी नऊवारी साडी शिवण्याच्या कामाचे दोन पॅटर्न शिकून घेतले. आता त्या दहा प्रकारे नऊवारी शिवू शकतात. त्याचप्रमाणे पुरूषांचे सोवळेही शिवून देतात. नऊवारी साडीबोबरच आरेवर्क, ज्यूटबॅग त्यातयार करून देतात. क्लासचे आणि गारमेंटचे काम वाढू लागले. उलाढाल वाढत गेली. त्याचवेळी माणदेशीशी संपर्क आला. पाच हजार रुपयांचे कर्ज मिळाले. त्यामुळे व्यवसायवाढीसाठी दिशा मिळाली.
माणदेशीच्या कार्यशाळा, विविध ठिकाणच्या भेटी, डीजिटल प्रशिक्षण, अकाउंटसचे काम, मशीनरीची माहिती असे वेगवेगळे मार्गदर्शन झाले. भारती युवा शक्तीच्या माध्यमातून 12 लाखांचे कर्ज मिळाले. गारमेंटचे काम अधिक वाढले. लॉकडाऊनच्या काळात त्यांच्या महालक्ष्मी फर्मतर्फे 70 महिलांना धान्य उपलब्ध करून दिले होते. अर्चना मुसळे एकत्रित कुटुंबात राहतात. त्यांच्या जाऊ सरला मुसळे, मनीषा मुसळे, आश्विनी मुसळे यांचीही कामात मदत होऊ लागली. त्यांच्याशिवाय गारमेंटसाठी 20 महिला काम करतात. क्लासमध्ये 30 मुलींची एक बॅच याप्रमाणे दोन बॅचेसद्वारे 60 मुलींचे प्रशिक्षण सुरू आहे.
गारमेंटसाठी कलापुरी व स्थानिक पातळीवरील इतर काही संस्थांच्या माध्यमातून काम मिळत गेले. त्यामुळे इतर महिलांना रोजगार उपलब्ध करून देता आला, याचा त्यांना आनंद होतो. महिलांना किंवा मुलींना पैशांसाठी इतरांपुढे हात पसरायला लागू नयेत, त्यांनी स्वतच्यापायावर उभे राहवे, या विचारांतून त्या कृती करतात.
त्यामुळे या महिलांना कामाच्या प्रमाणानुसार महिना पाच ते सात हजार रुपये रोजगार मिळतो. त्यांची एकूण उलाढाल आता 50 हजारांवर पोहचली आहे. आता त्यांची तब्येतही उत्तम आहे. पहाटे पाच वाजता योगासन व व्यायामाने त्यांचा दिवस सुरू होतो. दिवसभर घरकामासह क्लास, गारमेंट अशी सर्व कामे सांभाळत रात्री 11 वाजता त्यांचा दिवस संपतो. या सर्व कामात पती आणि कुटुंबातील सर्व सदस्यांचा मोठा पाठिंबाही त्यांना मिळतो. संकटावर मात करत स्वतःच्या पायावर उभे राहून करिअर घडविण्याची त्यांची जिद्द महत्त्वाची ठरली. त्यामुळेच परिस्थितीशी लढण्याचा त्यांचा संघर्ष त्यांच्याबरोबरच इतर महिलांनाही स्थिरतेसह खूप काही देऊन गेला.