अंगणात फुललेली निळी जांभळी लव्हेंडर्स पाहिली की मला नेहमीच “सिंड्रेला’ची गोष्ट आठवते. त्याबरोबर आठवतो तिचा फ्रिल फ्रिल चा फ्रॉक. मलाही असाच फ्रिलफ्रिलचा फ्रॉक आवडायचा. त्यातही पांढराशुभ्र अगदी गोष्टीतल्या सिंड्रेलासारखा फ्रॉक मला हवा असायचा. माणसाचं कसं असतं जी स्वप्नही अशीच पहिली जातात ती सहज पूर्ण होणारच नाहीत कधी. स्वप्नच ती शेवटी! पण तरीही आपण पाहतो स्वप्न. त्यांच्या जगत हरवून जातो.
कधीकधी स्वप्नांनाच आपले ध्येय मानतो. माणसाला जगण्यासाठी बऱ्याच गोष्टी लागतात. तुम्ही फिरायला जा, खायला प्यायला कुठेतरी जा, कामात गुंतून राहा. आपल्या आयुष्यात काही स्वप्न नाहीत याची आठवणही येत नाही, पण त्याउलट आपण या सगळ्या गोष्टी करूनही जेव्हा आपल्याला एक रिकामेपण जाणवते त्याक्षणी आपल्याला स्वप्न हवी असतात. त्यावेळी स्वप्न ही जगण्याचे साधन आणि कारणही होतात.
एक इंग्रजी वाक्य वाचनात आलं होतं. त्याचा अर्थ असा होता- आपण प्रत्येकजण कधी ना कधी मनानं तुटलेलो असतो, पण तुटलेले रंगीत खडू मी पाहिले, तर लक्षात आलं ते तुटले असले तरीही त्यांचा रंग तसाच राहिला आहे. कोणी लिहिले हे माहिती नाही, पण स्वप्नांना जगवण्यासाठी, त्यांच्यात रंग भरण्यासाठी हा ऍटिट्यूड नक्कीच जमेची बाजू ठरते. हे वाचून खरेतर तेव्हा खूप रडले.
आपलं तुटलेपण आपण कधीच जगासमोर येऊ देत नाही, पण ते सांभाळतानाच्या यातना मात्र लपवता नाही येत. कधीतरी एखाद्या क्षणाचा हात धरून त्या येतातच समोर! रंगाचे खडूदेखील कधी कधी वापरताना तुटतात, पण म्हणून त्यांचा रंग पालटतो का? तर नाही! तो खडूचा तुटका तुकडाही आपल्या मूळ स्वरूपाप्रमाणेच त्याच्या रंगाचा प्रत्यय देत राहतो. अगदी झिजून संपेपर्यंत! त्या खडूच्या तुकड्यांकडून आपण इतकं तरी शिकलंच पाहिजे आणि म्हणूनच स्वप्नं पाहिली पाहिजेत भलेही ती खरी होतील अथवा नाहीत.
जिंदगी एक बार मिलती है
बिल्कुल गलत है
सिर्फ मौत एक बार मिलती है
जिंदगी हर रोज मिलती है
बस जीना आना चाहिए
आयुष्यात अनेकदा बरेच क्षण येतात आशा निराशेचे हिंदोळे झुलतात. यातील निराशेचे क्षण बराच काळ शिल्लक राहतात. त्याचं येणं जितक्या सहजतेने घडतं, जाणं तितकचं वेळखाऊ असतं. त्या काळात आपण किती काय गमावलं याची गिणतीच नसतेच. एकाच क्षणात सगळी शांतता संपून मन अशांततेने भरून जातं, सगळी सहनशक्ती संपल्यासारखी वाटते अशावेळी ही स्वप्नं उभारी देतात. एखाद्या क्षणी ही स्वप्नसुद्धा संपतात. त्यावेळी मात्र क्षण येतो स्वत:ला सामोरं करण्याचा, स्वत:ला स्वीकारण्याचा.
आज मागे वळून बघताना जाणवते की, माझे बालपण इतरांसारखे कोणत्याच आनंदी फ्रेममध्ये बसणारे नव्हते. माझ्या मित्र-मैत्रिणींच्या जगात आणि माझ्या जगात खूप फरक होता. त्यामुळे ती गोष्टीतली सिंड्रेला आजवर कायम मला जवळची वाटत आली आहे. याचे कारण आहे तिच्यातले वेगळेपण. आयुष्यात दु:ख असूनही तिचं हसत राहणे, जमेल तशी सगळ्यांना मदत करणे आणि आयुष्य कसेही असले तरी स्वत:च्याच मूर्खपणावर का होईना, पण चार लोकात हसता येणे हे मला या सिंड्रेलाने शिकवले.
भलेही आपण आतून रडत असू, पण आपल्याला दुःखात बघून, दुःख देणाऱ्या माणसांसमोर दात काढून हसायला जमलं पाहिजे. स्वत:च्या कमकुवतपणावर हसता यायला पाहिजे, ते मला सिंड्रेलाने दिले. सोंग काढता आले पाहिजे आणि दाखवता यायला हवा नसलेला आनंदही. कालांतराने या नाटकाची सवय होत जाते आपल्यालाही आणि आपण रुळत जातो त्यातल्या सुखी माणसाच्या भूमिकेत. सिंड्रेलाला माहिती होतंच की तिला मिळालेलं सुख हे औटघटकेचे आहे, तरी ती ते समरसून जगली कारण ते तिचे स्वप्न होते. स्वप्न खरे होवो किंवा नाही, ते पाहायचे आणि ते जगायचे तेही तिने मला शिकवले.
आपणही सिंड्रेला आहोत, असे वाटायला लागले. स्वत:चे वेगळेपण जाणवायला लागले. चार-चौघांपेक्षाही मिळालेले वेगळेपण. आपले आपल्यासोबत जगू शकणारे, आपल्यावर हसू शकणारे, स्वत:लाच सामोरं करू शकणारे आणि आपले आपल्यातच रमणारे वेगळेपण. आपण आपल्या दु:खाबाबत कोणाशी बोलू शकत नाही हा सल कमी होत गेला हळूहळू आणि मनातली सिंड्रेला जपता जपता एका क्षणी जाणवले सिंड्रेला जवळ तिची परी होती आपल्या जवळ आहेत ती आपली स्वप्नं! आपल्यातला राजहंस शोधणारी सिंड्रेला स्वप्न. आपण वेगळे आहोत याचेही सुख वाटू लागले आहे आताशा.
मानसी चिटणीस