शरीराच्या अंतर्बाह्य सौंदर्यासाठी जसे काही थेरपी अथवा सौंदर्यप्रसाधनांचा आपण विचार करतो तसाच त्या पद्धतीने जेव्हा आपण स्पा थेरपीमध्ये काही ठराविक मसाज थेरपीचा आपल्यासाठी विचार करतो. तेव्हा अर्थातच काही मसाज थेरपीबरोबर स्टीम बाथ घेणे हे अत्यंत गुणकारी ठरते. वजन कमी करणे अथवा शरीरातील अतिरिक्त चरबीचे प्रमाण कमी करण्यासाठी अनेक वेळा स्टीम बाथ घेण्यास सांगितला जातो. अनेक ठिकाणी जिममध्ये वर्कआउट झाल्यानंतर स्टीम बाथ घेण्याची सूचना करण्यात येते. तर काही मानसिक तक्रारी दूर करण्यासाठी ही डॉक्‍टर्स स्टीम बाथचा सल्ला देतात.
स्टीम बाथ हा नक्की काय प्रकार आहे? साध्या सोप्या भाषेत उष्ण वाफेच्या स्नानाचे गृह म्हणजेच स्टीम बाथ होय. एका बंद खोलीत उष्ण वाफेचा प्रवाह ठराविक तापमानानुसार आपल्या शरीरावर सोडण्यात येतो, याला स्टीम बाथ असे म्हणतात. अनेक प्रकारच्या शारीरिक- मानसिक व्याधींवर स्टीम बाथ ही उपयुक्त थेरपी आहे. या उष्ण प्रवाहाच्या स्नानगृहात जी काही वाफ आपल्या शरीरावर येते या वाफेमुळे त्वचेची छिद्रे मोकळी होतात, त्वचेची श्‍वासोश्‍वास घेण्याची वृत्ती बदलते. शरीरामध्ये साठलेला मेद अथवा चरबीयुक्त घटक विरघळायला मदत होते. मानसिक व शारीरिक व्याधींसाठी या थेरपीची वेळ ही 15 ते 20 मिनिटांपासून 30 ते 40 मिनिटापर्यंत ठरवण्यात येते.
नियमित रोजच्या दैनंदिन जीवनामध्ये व्यायाम करणारे अथवा जिम करणारे लोक रेग्युलर स्टीम बाथ घेऊ शकतात. अर्थातच त्यांच्या प्रकृतीनुसार आणि योग्य त्या तज्ञांच्या सल्ल्यानुसार.स्टीमबाथ ही थेरपी डिटॉक्‍सिफायर म्हणून काम करते. रोज आंघोळ करताना गरम पाणी घेतल्याने जास्त घाम येतो. ज्याद्वारे तुम्ही टॉक्‍सिनपासून आराम मिळवण्यात यशस्वी होऊ शकता. हे तुमच्यासाठी आरोग्यदायी आहे. तुम्ही नियमित व्यायाम करत नसाल तर स्टीमबाथमुळे घामाद्वारे तुमची चरबी वितळून कमी होण्यास मदतनीस ठरते. स्टीम बाथ हे तुमच्या स्नायूंना बळकटी देण्यासाठी वर्कआऊट करण्यापूर्वी करावे असे सुचविण्यात येते. ज्यामुळे दैनंदिन जीवनामध्ये स्टॅमिना वाढवतो. जर खूप अस्वस्थ वाटत असेल दमल्यासारखं होत असेल निरुत्साही वाटत असेल तर तुमचा स्टॅमिना वाढवण्यासाठी तुम्ही ही स्टीमबाथची आंघोळ करावी. यामुळे तुमची श्‍वास घेण्याची क्षमता वाढते आणि श्‍वासोश्‍वासाचे कार्य सुधारते.
त्वचेसाठी स्टीम बाथमुळे छिद्र उघडण्यास, रक्ताभिसरण सुधारण्यास आणि विश्रांतीस प्रोत्साहन मिळू शकते. वाफेतील उष्णता आणि ओलावा छिद्रांमधील कोणतीही अशुद्धता मऊ आणि सैल करण्यास मदत करू शकते, ज्यामुळे त्वचा स्वच्छ करणे सोपे होते. याव्यतिरिक्त, स्टीम त्वचेतील चयापचय वाढवण्यास मदत करू शकते, ज्यामुळे ती अधिक नितळ आणि अधिक लवचिक दिसते. स्टीम सेशन 15- 20 मिनिटांपर्यंत मर्यादित ठेवल्याने अनेक फायदे मिळू शकतात. अतिरिक्त स्टीमबाथमुळे डिहायड्रेशन होऊ शकते. म्हणूनच स्टीमबाथनंतर नेहमी चांगल्या मॉइश्‍चरायझरचा वापर करावा.
स्टीम बाथ एक उबदार, ओलसर वातावरण तयार करून कार्य करते. जे त्वचेची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता पण सांभाळते. वाफेतील उष्णता आणि आर्द्रतेमुळे शरीराला घाम येतो, ज्यामुळे शरीरातील विष आणि अशुद्धता बाहेर पडण्यास मदत होते. उबदार, ओलसर हवा देखील स्नायूंना शांत आणि आराम करण्यास मदत करते, ज्यामुळे वेदना आणि तणाव कमी होण्यास मदत होते. याव्यतिरिक्त, स्टीम बाथमधील उष्णता आणि आर्द्रता रक्ताभिसरण सुधारण्यास मदत करू शकते, जे उर्जेची पातळी वाढवण्यास आणि निरोगीपणाची भावना वाढविण्यात मदत करू शकते.
स्टीम बाथचे फायदे – स्टीम बाथशी संबंधित अनेक आरोग्य फायदे आहेत, त्यापैकी काही पुढीलप्रमाणे आहेत. श्‍वासोच्छवासाचे कार्य सुधारण्यास मदत होऊ शकते. स्टीम बाथमुळे रक्तसंचय कमी होण्यास आणि खोकला, घरघर यासारख्या श्‍वसनाच्या लक्षणांना शांत करण्यात मदत होते. ओलसर हवा वायूमार्गातून कफ कमी करण्यास आणि साफ करण्यास मदत करते, ज्यामुळे श्‍वासोच्छवास सुधारण्यास मदत होते. स्टीम बाथ रक्ताभिसरण वाढवून आणि हृदय गती वाढवून हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी कार्य सुधारण्यास मदत करू शकतात. हे हृदय मजबूत करण्यास आणि संपूर्ण हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्य सुधारण्यास मदत करू शकते. सुधारित रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारण्यास मदत होऊ शकते. स्टीम बाथ शरीरातून विषारी घटक आणि अशुद्धता काढून टाकण्यास
प्रोत्साहन देऊन रोगप्रतिकारक शक्ती वाढविण्यात मदत करू शकतात.
वाफेची उष्णता आणि आर्द्रता देखील रोगप्रतिकारक शक्तीला उत्तेजित करण्यास मदत करते, जे संपूर्ण आरोग्य आणि शरीर शास्त्र सुधारण्यास मदत करू शकते. झोप सुधारण्यास मदत होते. स्टीम बाथ विश्रांतीला प्रोत्साहन देऊन आणि तणाव कमी करून झोप सुधारण्यास मदत करते. वाफेचा ओलावा मनाला शांत करण्यास मदत करते, जे अधिक शांत झोप घेण्यास मदतनीस ठरते. मानसिक ताणतणावाच्या तक्रारींना, तसेच अंग जड होणे, झोप न येणे, ठसठस होणे, सांध्यांमध्ये अकडणे यांसारख्या बऱ्याच तक्रारींवर स्टीम बाथ घेणे हा उत्तम उपाय आहे. हाय बीपी असणारे अथवा डायबिटीस असणारे स्त्री पुरुष सुद्धा स्टीम बाथ थेरपीचा अनुभव आनंदाने अनुभवू शकतात.
थंडीच्या दिवसातही स्टीम बाथ हा शरीरातील थंडी कमी करण्यास मदत करतो, सांधेदुखी कमी करतो. याचसोबत मनोरुग्ण असणाऱ्या व्यक्तींना स्टीम बाथ हा आधार देणारा उपाय ठरतो. स्टीम बाथमुळे शरीर हलके होते व मन प्रसन्न राहते. शांत वाटते, उत्साहवर्धक अशी शारीरिक आणि मानसिक अवस्था तयार होते. काहीही आजार असो अथवा नसो नियमित स्टीम बाथ हा एक आरोग्यवर्धक संस्कार म्हणून करायला हरकत नाही.
