वॉशिंग्टन – वाढत्या महागाईमुळे जगभरातील अनेक देशांची अवस्था बिकट आहे. अशातच महासत्ता अमेरिकाही महागाईपासून स्वत:ला वाचवू शकली नाही. विशेष म्हणजे अमेरिकेने महागाईच्या बाबतीत गेल्या 40 वर्षांचा विक्रम मोडला आहे. मात्र, एप्रिल महिन्यात अमेरिकेत किमतीत वाढ होण्याचा वेग थोडा मंदावला होता. पेट्रोल, वापरलेल्या कार आणि कपड्यांच्या किमतीत घसरण झाली होती.
अमेरिकेतील कामगार विभागाने गेल्या महिन्यात वार्षिक महागाई दर 8.3 टक्के असल्याचे म्हटले आहे. मार्च महिन्यात तो 8.5 टक्के होता. मार्च आणि एप्रिल महिन्यात महागाईचा वेग काहीसा कमी झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे. मात्र, त्यानंतरही किमतीतील वाढीचा दर 40 वर्षांतील सर्वोच्च पातळीवर कायम आहे.
महागाईचा परिणाम किराणा सामान, घरं आणि विमान तिकीटांवर होताना दिसत आहे. त्यामुळे वाढत्या महागाईला लगाम घालण्याचा दबाव धोरणकर्त्यांवर आहे. बुधवारी, अध्यक्ष जो बिडेन यांनी चलनवाढीला आळा घालण्यासाठी “सर्वोच्च देशांतर्गत प्राधान्य” म्हटले. किमतीतील वाढ उच्च पातळीवर असल्याचे त्यांनी मान्य केले आहे.
यूएस मध्यवर्ती बँकेने या महिन्याच्या सुरुवातीला 22 वर्षातील सर्वात मोठी व्याजदर वाढीची घोषणा केली. विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की, गेल्या 12 महिन्यांत किमतीत झपाट्याने घसरण होऊ लागल्याने अहवालात किमतीच्या हालचालीत मोठी घसरण होण्याची त्यांना अपेक्षा आहे. खरं तर, करोना महामारीच्या धक्क्यानंतर अमेरिकेत 2021 मध्ये वस्तूंच्या किमती वाढू लागल्या होत्या.
करोनाशी संबंधित समस्या, कामगार टंचाई आणि युक्रेनमध्ये सुरू असलेल्या युद्धामुळे मार्चमध्ये अन्न आणि ऊर्जेचा खर्च वाढला आहे. कामगार विभागाच्या ग्राहक किंमत निर्देशांकानुसार मार्चमध्ये 18 टक्क्यांहून अधिक वाढ झाल्यानंतर एप्रिल महिन्यात पेट्रोलच्या किमतीत 6.1 टक्क्यांनी घट झाली.
याशिवाय, सलग सहा महिन्यांच्या वाढीनंतर एप्रिलमध्ये अमेरिकेतील कपड्यांच्या किमतीतही 0.8 टक्क्यांनी घट झाली आहे. पण महागाईने इतर सर्व गोष्टींच्या किंमती वाढवत राहिल्या. त्याच वेळी, मार्च ते एप्रिल दरम्यान विमान भाड्यात 18.6 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. 1963 मध्ये रेकॉर्ड-कीपिंग सुरू झाल्यापासून एका महिन्यातील ही सर्वात मोठी वाढ होती. नवीन कारच्या किमतींवरील महागाई 1.1 टक्क्यांनी वाढली, तर घराची किंमत 0.5 टक्क्यांनी वाढली आहे.