प्रत्येक व्यक्तीच्या जीवनातील यशाचा आणि त्यासाठी त्याच्याकडे असणाऱ्या इच्छेचा फार जवळचा संबंध आहे. आपण नेहमी म्हणतोच की,”इच्छा तेथे मार्ग’. एखादी गोष्ट साध्य करण्याची प्रामाणिक इच्छा आपल्या मनात असेल, तर आपण असाध्यही साध्य करू शकतो. फक्त आपल्या आंतरिक मनामध्ये इच्छाशक्तीची एक ठिणगी असायला हवी. कारण आंतरिक इच्छेमध्ये पर्वतालाही हलवण्याचं सामर्थ्य असतं. इच्छा असणे हे जिवंतपणाचे लक्षण आहे.
अन्यथा इच्छा नसलेली माणसे तर स्वतःच्याच नकारात्मकतेच्या ओझ्याखाली दबलेली असतात.
तर याउलट दुसरीकडे सर्वसाधारणपणे आपण अचाट कार्यक्षमता असलेल्या व्यक्तींच्या जीवनाकडे पाहा. इच्छाशक्तीला संपन्न करणाऱ्या इतर अनेक गोष्टी त्यांनी स्वतः नियमितपणे विकसित केलेल्या असतात. याचेच एक मूर्तिमंत उदाहरण म्हणजे अमेरिकेचा मॉडेल आणि बॉडी बिल्डर निक सेंटोनास्टासो.
जन्मतः हॅनहार्ट सिंड्रोम नामक भयंकर आजाराने ग्रस्त आहे. दोन्ही हात पाय नसतानाही निकने खेळ आणि ऍडव्हेंचरमध्ये नावलौकिक मिळविला. तोही फक्त दुर्दम्य इच्छाशक्तीमुळेच. बिहारची अरुणिमा सिन्हाचं उदाहरणही सर्वश्रुत आहे.
अपघात झाल्यानंतर एका पायाने अधू झालेल्या अरुणिमाने एव्हरेस्ट सर केला. सर्वसामान्य माणसाला शक्य नसणारी गोष्ट तिने दुर्दम्य इच्छाशक्तीच्या जोरावर साध्य केली. परंतु अनेकदा आपण इच्छाशक्तीला चालना देण्याऐवजी कारणे देऊन अधोगतीला जातो. इच्छाशक्तीचा विचार करताना कारणे देणे बंद करता आले पाहिजे. याबाबत एक बोधकथा आहे-
एका व्यक्तीला मद्यपानाचे व्यसन लागले.
सुरुवातीला थोडेफार असणाऱ्या या व्यसनाचा नंतर अतिरेक झाला. तो घरच्यांना आणि इतरांना त्रास देऊ लागला. जवळच्या कितीजणांनी तरी त्यांना सांगितले की, व्यसन करणे वाईट आहे. सोडून द्या. परंतु ती व्यक्ती काहीही ऐकायला तयार नव्हती. त्या व्यक्तीला एक बारा वर्षांची मुलगी होती. जिच्यावर त्या व्यक्तीचे खूप प्रेम होते.
एके दिवशी ती आपल्या वडिलांकडे गेली आणि म्हणाली, “बाबा, तुम्हाला माहीतच आहे की, व्यसन करणे वाईट आहे तरी तुम्ही सोडून द्या.’ त्यावर तो म्हणाला, “बाळा, माझी खूप इच्छा आहे की, मी हे व्यसन सोडावे. पण काय करू, मी खूप प्रयत्न केले तरी हे व्यसनच मला सोडत नाही.’ मुलगी काहीही न बोलता निमूटपणे निघून गेली.
दुसऱ्या दिवशी काही कारणाने मुलगी रागाच्या भरात घरात भांड्यांची आदळआपट करू लागली. ती जोरजोरात ओरडून भिंतीवर डोके आपटू लागली. त्यातून तिला किरकोळ जखमही झाली. तेवढ्यात तिचे वडील तिथे आले आणि त्यांनी तिला जवळ घेतले. ते तिला म्हणाले, “बाळा एवढा राग बरा नाही त्याने तुलाच इजा होईल. त्यापेक्षा तू तुझे डोके थोडे शांत ठेवत जा.’
मुलगी मिश्कीलपणे आपल्या बाबांना म्हणाली, “काय करू बाबा, मला राग सोडायचा आहे पण तो रागच मला सोडत नाही.’ वडिलांना मुलीच्या बोलण्याचा मतितार्थ समजला आणि त्या दिवसापासून व्यसन सोडण्याचा निर्धार त्यांनी केला. इच्छा असेल तिथे मार्ग असतो. परंतु त्या मार्गात कारणांचे काटे पसरले, तर प्रवास खडतर होतो किंबहुना आपण तो घडवून आणतो आणि मग इच्छाशक्ती मागे पडून नशिबाला दोष देत आपण स्वतःला थांबवितो. त्यामुळे कारणे देणे बंद व्हावे.
कारणे देणाऱ्यांना, नशिबाचा मार
इच्छाशक्ती देते यशाला आधार
शाळेत आपल्याला तत्त्वज्ञानाचे डोस पाजले जातात. अमुक करावे अमुक करू नये, असे वागावे असे वागू नये इ. परंतु याचबरोबर आपल्या अंतर्मनाला एका डोसची गरज असते आणि तो म्हणजे इच्छाशक्तीचा डोस.
बालपणापासून आपल्याला पोलिओ डोसप्रमाणे कुणी नकारात्मकता, आळस व वाईट सवयीचा डोस पाजत नाही किंवा हे डोस बाजारातसुद्धा मिळत नाहीत. आपण जसजसे सूज्ञ होतो तसतसा हा डोस आपणच बनवितो आणि योग्य संधी मिळताच आपणच हौसेनं टोचून घेतो. हा डोस म्हणजेच इच्छाशक्तीचा डोस. अफाट आणि अचाट इच्छाशक्ती जागृत करणारा डोस.
यशस्वी होण्यासाठी कारण हवंय ठोस
तर आवर्जून घ्यावा इच्छाशक्तीचा डोस
-सागर ननावरे