नवी दिल्ली – सारे जग करोनाच्या धास्तीने झाकोळले गेले आहे. करोनाचे वेगवेगळ्या प्रकारचे विषाणू संशोधक शोधत आहेत. मात्र, केरळ, हिमाचल प्रदेश, पुदूचेरी आणि तामिळनाडूमध्ये आढळणाऱ्या वटवाघळांच्या दोन प्रजातींमध्ये वटवाघळांमधील करोना (batCoV) आढळून आला अहे, असे इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्चच्या अभ्यासात आढळून आले आहे.
या वटवाघळांच्या करोनाविषाणूंची बाधा माणसाला होत असल्याचा कोणताही पुरावा अद्याप मिळालेला नाही, असे या अभ्यासाच्या प्रमुख लेखिका आणि पुण्यातील नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हायरॉलॉजीच्या शास्त्रज्ञ डॉ. प्रज्ञा यादव यांनी सांगितले. हा अभ्यास इंडियन जर्नल ऑफ मेडिकल रिसर्चमध्ये प्रकाशित करण्यात आला आहे.
रौसेटस् आणि टेरोपस या दोन प्रजातींच्या वटवाघळांमध्ये केरळ, हिमाचल प्रदेश, पुदुचेरी आणि तामिनाडूत वटवाघळांमध्ये बीटीसीओव्ही आढळून आला. हे वटवाघळांच्या करोना विषाणू आणि जगभर करोना साथीचा हाहाकार माजवणारे सार्स – सीओव्ही2 यांचा कोणताही परस्पर संबंध नाही, असे त्यांनी स्पष्ट केले आहे.
“टेरोपस’ (Pteropus) वटवाघळांमध्ये 2018-19 मध्ये केरळमध्ये “निपाह’ विषाणू आढळले होते, असे त्या म्हणाल्या. वटवाघळांना अनेक विषाणूंचा नैसर्गिक साठा मानले जाते. त्यातील काही मानवात रोगप्रसार करू शकतात. भारतात “टेरोपस’ वटवाघळे आणि निपाह विषाणू यांचा संबंध उघड झाला आहे. सध्या श्वसनाचे तीव्र आजार निर्माण करणारा करोना विषाणूचा संबंध वटवाघळांशी असावा असा संशय आहे, असे या “भारताच्या विविध राज्यातील वटवाघळांमध्ये करोनाचा शोध’ या शोध निबंधात म्हटले आहे.
लोकसंख्या आणि पर्यावरणीय हाताळणीच्या सध्याच्या बदलत्या परिस्थितति या वटवाघळांचा मानव आणि अन्य प्राण्यांशी संबंध येऊ न देणे हे आव्हान आहे. त्याच बरोबर वटवाघळांचे सातत्यपूर्ण निरीक्षण ठेवल्यास साथीच्या शक्यतांचे पूर्वानुमान काढणे शक्य होईल. त्यामुळे वेळीच प्रतिबंधात्मक उपाय करता येतील, असे या अभ्यासात म्हटले आहे.
भारतीय वटवाघळांच्या दोन प्रजातींमध्ये बॅटसिओव्ही (batCoV) आढळला आहे. हे विषाणू आणि साथींची शक्यता यासाठी वटवाघळांचे सातत्यपूर्ण सक्रिय निरीक्षण ठेवावे लागेल.
– डॉ. प्रज्ञा यादव,
शास्त्रज्ञ, एनआयव्ही, पुणे