नवी दिल्ली – आपल्या शेजारी देश श्रीलंकेची स्थिती सर्वांनाच माहीत आहे, सुवर्ण लंका काही वेळातच कशी गरीब झाली. अशीच काहीशी परिस्थिती इतर शेजारी पाकिस्तानात पहायला मिळत आहे. जिथे आर्थिक संकटाची परिस्थिती अशी आहे की बाजार आणि कार्यक्रमाचे हॉल लवकरच बंद करावे लागतील. एवढेच नाही तर देशात एलपीजी गॅस प्लास्टिकच्या पिशव्यांमध्ये आणला जात आहे.
जिथे एकीकडे श्रीलंका चीनच्या कर्जाखाली दबून गरिबीच्या उंबरठ्यावर पोहोचली. त्याचबरोबर पाकिस्तानवरील कर्जाचा बोजा सातत्याने वाढत आहे, तर परकीय चलनाचा साठा कमी होत आहे. डॉनच्या वृत्तानुसार मार्च २०२२ पर्यंत पाकिस्तानचे एकूण कर्ज ४३ लाख कोटी पाकिस्तानी रुपयांवर पोहोचले होते. यामध्ये सर्वाधिक श्रेय इम्रान खान यांच्या कार्यकाळात होते. अवघ्या 3 वर्षात त्यांनी आपल्या जनतेला दररोज सुमारे 1400 कोटी रुपयांचे कर्ज दिले. एकूणच, पाकिस्तानची अर्थव्यवस्था सर्वात वाईट टप्प्यात आहे.
देशाच्या परकीय चलनाचा साठा गेल्या महिन्यात $294 दशलक्षने कमी होऊन $5.8 अब्ज झाला आहे. बाह्य कर्ज भरल्यामुळे ही कमतरता नोंदवली जात आहे. विशेष म्हणजे, श्रीलंकेत परकीय चलनाचा सतत कमी होत असलेला साठा इतिहासातील सर्वात मोठ्या आर्थिक संकटाचे कारण बनला आहे. याशिवाय, आर्थिक वर्ष 2022-23 च्या जुलै-ऑक्टोबर तिमाहीत पाकिस्तानची वित्तीय तूट जीडीपीच्या 1.5 टक्के होती. पाकिस्तानचे संरक्षण मंत्री ख्वाजा आसिफ ख्वाजा यांनीही देश ‘गंभीर’ परिस्थितीतून जात असल्याचे म्हटले आहे.
पीटीआयच्या म्हणण्यानुसार, पाकिस्तानचे शेहबाज शरीफ सरकार पैसे वाचवण्यासाठी आणि देशाच्या तिजोरीवरील भार कमी करण्यासाठी उपायांचा एक भाग म्हणून अनेक जलद पावले उचलत आहे. पाकच्या अर्थव्यवस्थेची अवस्था अशी झाली आहे की, देश सामान्य नागरिकांना मूलभूत सुविधा पुरवू शकत नाही. आर्थिक बोजा कमी करण्यासाठी वीज बचतीची मोहीम तीव्र केली आहे. आता ‘वर्क फ्रॉम होम पॉलिसी’ राबवून सरकारी कार्यालयातील विजेचा वापर कमी केला पाहिजे. इलेक्ट्रिक पंख्यांचे उत्पादन जुलै 2023 पर्यंत थांबवण्यात येणार आहे, तर बल्बचे उत्पादन बंद करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
पाकिस्तानच्या आर्थिक संकटाचे संकेत आणखी एका क्षेत्रात मिळत आहेत. येथे लोकांना प्लास्टिकचे फुगे आणि प्लास्टिकच्या पिशव्यांमधून एलपीजी (स्वयंपाकाचा गॅस) घ्यावा लागतो. यापूर्वी, असे अनेक व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाले होते, ज्यामध्ये पाकिस्तानच्या खैबर पख्तूनख्वा प्रांतातील रहिवासी प्लास्टिकच्या पिशव्यांमध्ये स्वयंपाकाचा गॅस भरताना आणि वाहून नेताना दाखवण्यात आले होते. अशाप्रकारे स्वयंपाकाच्या गॅसच्या कमतरतेमुळे लोक ते साठवून ठेवत आहेत. एलपीजी पुरवठ्याच्या कमतरतेमुळे हंगूसारख्या अनेक शहरातील लोकांना काही काळ गॅसशिवाय जगावे लागत आहे. रिपोर्टनुसार, पाकिस्तानमध्ये व्यावसायिक गॅस सिलिंडर 10,000 पाकिस्तानी रुपयांना उपलब्ध आहे.