नवी दिल्ली : भारत हा अनेक भाषांचा समृद्ध देश आहे, पण भारत मुळात हिंदी भाषेसाठी ओळखला जातो. हिंदीचे चाहते फक्त भारतातच नाही तर जगभर पाहायला मिळतील. 10 जानेवारी हा दिवस हिंदी प्रेमींसाठी खूप खास आहे. हिंदीच्या लोकप्रियतेमुळे जगभरात 10 जानेवारी रोजी जागतिक हिंदी दिन साजरा केला जातो.
जगभरात हिंदीचा प्रचार करणे हा या दिवसाचा उद्देश आहे. हिंदीला आंतरराष्ट्रीय भाषा म्हणून प्रस्थापित करण्याचाही एक उद्देश आहे. जागतिक हिंदी दिनानिमित्त भारतासह जगातील सर्व देशांमध्ये विशेष कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे. याची सुरुवात 2006 साली झाली.
येथे हे देखील लक्षात घेण्यासारखे आहे की जागतिक हिंदी दिनाव्यतिरिक्त भारत राष्ट्रीय हिंदी दिवस देखील साजरा करतो. 14 सप्टेंबर रोजी राष्ट्रीय हिंदी दिवस साजरा केला जातो. अशा परिस्थितीत जाणून घ्या, जागतिक हिंदी दिवस आणि राष्ट्रीय हिंदी दिवस यात काय फरक आहे? जागतिक हिंदी दिनाची सुरुवात का आणि कशी झाली?
० जागतिक हिंदी दिनाचा इतिहास
जागतिक हिंदी दिवस दरवर्षी जानेवारीला साजरा केला जातो. माजी पंतप्रधान डॉ.मनमोहन सिंग यांनी यूपीए सरकारच्या काळात 2006 साली जागतिक हिंदी दिवस घोषित केला होता. जगभरातील भारतीय दूतावासांमध्ये जागतिक हिंदी दिवस साजरा केला जातो. नॉर्वे येथील भारतीय दूतावासाने पहिला हिंदी दिवस साजरा केला. नंतर लेखक सुरेशचंद्र शुक्ला यांच्या अध्यक्षतेखाली इंडियन नॉर्वे इन्फॉर्मेशन अँड कल्चरल फोरमच्या वतीने दुसरा आणि तिसरा हिंदी दिवस आयोजित करण्यात आला होता.
० 10 जानेवारीला जागतिक हिंदी दिवस का साजरा केला जातो?
10 जानेवारी 1975 रोजी नागपूर, महाराष्ट्र येथे पहिली हिंदी दिवस परिषद आयोजित करण्यात आली होती. हिंदीचा जगभर प्रसार करणे हा या परिषदेचा उद्देश होता. या परिषदेला 30 देशांतील 122 प्रतिनिधी उपस्थित होते. पहिली परिषद ज्या तारखेला झाली ती तारीख राष्ट्रीय हिंदी दिवस म्हणून घोषित करण्यात आली.
० राष्ट्रीय हिंदी दिवस कधी असतो?
राष्ट्रीय हिंदी दिवस भारतात दरवर्षी 14 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो. देवनागरी लिपीत लिहिलेली हिंदी ही 14 सप्टेंबर 1949 रोजी संविधान सभेने इंग्रजीसह राष्ट्राची अधिकृत भाषा म्हणून स्वीकारली. तेव्हापासून हिंदी दिवस साजरे केले जाऊ लागले.
० जागतिक हिंदी दिवस आणि राष्ट्रीय हिंदी दिवस यातील फरक
दोन्ही दिवसांबाबत लोकांमध्ये संभ्रम आहे. वास्तविक, जागतिक हिंदी दिवस 10 जानेवारीला आणि राष्ट्रीय हिंदी दिवस 14 सप्टेंबरला साजरा केला जातो. हिंदीचा प्रचार हा या दोघांचा उद्देश आहे. जागतिक हिंदी दिनाची सुरुवात आणि राष्ट्रीय हिंदी दिवस यात फरक आहे. हिंदीला भारतातच राजभाषेचा दर्जा मिळाल्याने राष्ट्रीय हिंदी दिन साजरा करण्यात आला. त्याचवेळी हिंदीला जगात समान दर्जा मिळावा म्हणून जागतिक हिंदी दिन साजरा केला जातो.