नवी दिल्ली – यावेळी लोकसभा निवडणुकीत मार्क-३ इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशिनद्वारेमतदान होणार आहे. या आधुनिक थर्ड जनरेशन मशीनमध्ये कोणतीही छेडछाड शक्य नाही. जर कोणी तसे करण्याचा प्रयत्न केला तर मशीन लॉक होईल. मार्क-३ ईव्हीएमची चिप फक्त एकदाच प्रोग्राम केली जाऊ शकते.
चिपचा सॉफ्टवेअर कोड वाचता किंवा पुन्हा लिहिता येत नाही. हे इंटरनेट किंवा कोणत्याही नेटवर्कवरून नियंत्रित केले जाऊ शकत नाही. जर कोणी छेडछाड केली किंवा स्क्रू उघडण्याचा प्रयत्न केला तर मशीन लॉक होईल. यात रिअल टाइम क्लॉक आणि डायनॅमिक कोडिंग सारखी वैशिष्ट्ये आहेत.
हे मशीन हॅक किंवा री-प्रोग्राम केले जाऊ शकत नाही. भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड, बेंगळुरू आणि इलेक्ट्रॉनिक्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड, हैदराबाद येथे मशीनची निर्मिती करण्यात आली आहे. या मशीनचे कंट्रोल युनिट आणि बॅलेट युनिट एकमेकांशी संवाद साधण्यास सक्षम आहेत. कोणतेही कंट्रोल युनिट किंवा बॅलेट युनिट बाहेरून स्थापित केले असल्यास, डिजिटल स्वाक्षरी जुळणार नाहीत आणि सिस्टम कार्य करणे थांबवेल.
ईव्हीएम बनवण्याची कल्पना सर्वप्रथम १९७७ मध्ये आली. ते नोव्हेंबर १९९८ मध्ये वापरले गेले. ईव्हीएम मार्क-१ ची निर्मिती१९८९ ते २००६ या कालावधीत करण्यात आली. २००६ ते २०१२ या काळात दुसऱ्या पिढीतील ईव्हीएम मार्क-2 ची निर्मिती करण्यात आली. आता२०२४ चे ईव्हीएम मार्क-३ हे मशीन लोकशाहीसाठी मैलाचा दगड ठरेल.
मार्क-3 ईव्हीएमची मुख्य वैशिष्ट्ये
१. २४ बॅलेट युनिट आणि ३८४ उमेदवारांची माहिती असेल. यापूर्वी फक्त चार बॅलेट युनिट आणि ६४ उमेदवारांची माहिती ठेवता येत होती. अशा परिस्थितीत उमेदवारांची संख्या वाढल्यास कोणतीही अडचण येणार नाही.
२. किरकोळ दोष आढळल्यास, ते स्वतःच दुरुस्त करेल. म्हणजेच, सॉफ्टवेअरमध्ये काही दोष असल्यास ते डिस्प्ले स्क्रीनवर प्रदर्शित करण्यास सुरवात करेल.
३. टेम्पर डिटेक्ट हे एम-3 ईव्हीएमचे वैशिष्ट्य आहे. कोणी छेडछाड केली तर ते काम बंद करेल.