मुंबई – तुम्ही पर्वतांमध्ये अनेक गरम पाण्याच्या झऱ्यांबद्दल ऐकले असेल. पण तुम्ही कधी गरम पाण्याची नदी ऐकली आहे का? जगात अशी एक नदी आहे, जिचे पाणी गरम आहे. केवळ गरमच नाही तर या नदीचे पाणी उकळते आहे. या नदीचे नाव शनाय टिम्पिस्का नदी आहे, जी पेरूच्या प्रदेशात असलेल्या अॅमेझॉन रेनफॉरेस्टमध्ये आहे. ही नदी 6.4 किमी लांबीची आहे. नोंदीनुसार, या नदीचे पाणी 200 °F (93.33 °C) पर्यंत पोहोचू शकते. या नदीच्या काठावर हिरवीगार जंगले असून त्यांची 60 फूट भिंत आहे.
स्थानिक लोकांच्या मते, ही नदी पवित्र आहे, ज्यामध्ये रोग दूर करण्याची शक्ती आहे. ते म्हणतात की पेरूमध्ये राहणाऱ्या एका व्यक्तीने शनाय टिम्पिंस्का नदीची कथा त्याचा नातू आंद्रेस रोजोला सांगितली. ही नदी ‘ला बॉम्बा’ आणि ‘बॉइलिंग रिव्हर’ म्हणून ओळखले जाते. म्हणजे सूर्याच्या उष्णतेने उकळणारी नदी. जेव्हा आंद्रेस रोजो भूभौतिकशास्त्रज्ञ झाला तेव्हा त्याने ही नदी शोधण्यासाठी चाचणी सुरू केली. त्यांनी पेरूचा थर्मल नकाशा बनवून सुरुवात केली आणि अखेरीस एक विलक्षण मोठा हॉट स्पॉट सापडला.
* पाण्याचे तापमान किती आहे ?
हे कोणत्याही खंडात आढळणाऱ्या सर्वात मोठ्या भू-औष्णिक स्थळांपैकी एक आहे. अहवालानुसार, आंद्रेस रुजो नोव्हेंबर 2011 मध्ये खळखळणारी नदी पाहण्यासाठी मध्य पेरूच्या मोहिमेवर गेले होते. येथे आल्यावर त्यांना कळले की येथील लोकांचा असा विश्वास आहे.
की मयंतुआकू या लहान शहराच्या शमनने म्हणजेच जादूगाराने नदीचे संरक्षण केले आहे, जे एक उपचार केंद्र आहे. तेथे त्याला शमनकडून पाण्याचा अभ्यास करण्यासाठी विशेष परवानगी मिळाली. त्यांना आढळले की येथील पाण्याचे तापमान 120 अंश ते 200 अंश फॅरेनहाइट पर्यंत असू शकते.
* पाण्यात पडल्यास क्षणात जळणार
त्यांच्या संशोधनात त्यांना असे आढळून आले की नदीच्या काठावरील मातीही खूप उष्ण आहे. जर तुम्ही चुकून पाण्यात पडलात तर तुम्हाला एका सेकंदात थर्ड-डिग्री बर्न होईल. त्यांना नदीच्या काठावर मृत प्राणी देखील आढळले, जे कदाचित घसरले असतील आणि पाण्यात पडले असतील.
त्याने अनेक ठिकाणचे तापमान मोजले आणि ते खूप उष्ण असल्याचे आढळले. ही आश्चर्याची गोष्ट आहे, कारण ही नदी ज्या ठिकाणी आहे, तेथे कोणत्याही प्रकारची ज्वालामुखी क्रिया नाही. त्यांचा असा विश्वास आहे की फॉल्ट-लीड हायड्रोथर्मल वैशिष्ट्यामुळे पाणी इतके गरम आहे.