नवी दिल्ली : 8 जानेवारी रोजी म्हणजेच आज जगातील प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ स्टीफन हॉकिंग यांची 80वी जयंती आहे. गुगलने त्यांच्या जयंतीनिमित्त डूडल बनवून त्यांच्या स्मरणार्थ एक व्हिडिओ बनवला आहे. इंग्लंडमधील ऑक्सफर्डमध्ये जन्मलेल्या स्टीफन हॉकिंग यांना लहानपणापासूनच विश्वाबद्दल जाणून घ्यायची इच्छा होती.
जेव्हा स्टीफन हॉकिंग 21 वर्षांचे होते, तेव्हा ते न्यूरोजेनेरेटिव्ह आजाराचे शिकार झाले आणि या आजारामुळे ते व्हीलचेअरवर आले. या आजारामुळे त्यांचा आवाज कमी झाला, पण बोलता येणार्या यंत्राद्वारे ते बोलू लागले. त्यांनी अनेक तत्त्वे जगाला समजावून सांगितली. त्यांनी विश्वाबद्दल खूप संशोधन केले आहे, ज्याद्वारे त्यांनी अनेक रहस्ये उलगडली आहेत. यामध्ये बिग बँग आणि ब्लॅक होलसह अनेक सिद्धांतांचा समावेश आहे.
कृष्णविवरांबद्दल आधी कोणालाच माहिती नव्हती, पण स्टीफन हॉकिंग यांनी गूढ रहस्य उलगडले. 1971 मध्ये पहिले कृष्णविवर सापडले. हॉकिंग यांनी त्यांच्याबद्दल पुष्कळ माहिती दिली, ज्यामुळे त्याच्याबद्दल जाणून घेण्यास मदत झाली. स्टीफन हॉकिंग यांनी 1974 साली ब्लॅक होलवर संशोधन करून त्यांचा सिद्धांत मांडला. यामुळे ते विज्ञान जगतात एक सेलिब्रिटी बनले.
ब्लॅक होल रेडिएशन सूक्ष्म कणांद्वारे स्पष्ट केले जाते असे मानले जाते. कृष्णविवराच्या सीमेवर सामान्यतः विभक्त नसलेल्या सकारात्मक आणि नकारात्मक कणांच्या जोड्या वेगळ्या केल्या जातात. स्टीफन हॉकिंग यांनी 1974 मध्ये यावर संशोधन केले, त्यानंतर या किरणोत्सर्गाचे नाव हॉकिंग रेडिएशन किंवा हॉकिंग-बेनकेनस्टाइन रेडिएशन असे ठेवण्यात आले. हॉकिंग यांनी निदर्शनास आणून दिले आहे की कृष्णविवर नेहमी ताऱ्यांप्रमाणे रेडिएशन उत्सर्जित करतात.
स्टीफन हॉकिंग यांनी कृष्णविवरांवर अनेक संशोधन केले, त्यानंतर भौतिकशास्त्रज्ञांना विश्वाच्या आकलनावर पुनर्विचार करावा लागला. भौतिकशास्त्रज्ञांचा असा विश्वास होता की प्रणालीच्या आवाजासह एन्ट्रॉपी वाढते. एंट्रॉपी आणि क्षेत्रफळ यांच्यातील हॉकिंगचा दुवा आश्चर्यकारकपणे काम करतो.
स्टीफन हॉकिंग यांनी भौतिकशास्त्रज्ञ आणि विश्वशास्त्रज्ञांचा दृष्टीकोन बदलला. यासोबतच त्यांनी ब्लॅक होल आणि स्पेस सायन्समध्ये सामान्य लोकांची रुची वाढवली. स्टीफन हॉकिंग हे वैज्ञानिकांसाठी प्रेरणास्थान आहेत.
हॉकिंग यांनी आपल्या संशोधनाच्या बळावर हे जग देवाने निर्माण केलेले नाही असे म्हटले होते. ते म्हणाले की जग हे भौतिकशास्त्राच्या नियमांचे परिणाम आहे. जगातील महान शास्त्रज्ञांपैकी एक असलेले स्टीफन हॉकिंग यांनी १४ मार्च २०१८ रोजी वयाच्या ७६ व्या वर्षी जगाचा निरोप घेतला.
न्यूरोडीजनरेटिव्ह रोगाच्या पकडीत मनुष्याच्या मज्जासंस्थेचे कार्य न झाल्यामुळे, शरीराची हालचाल थांबते. जेव्हा स्टीफन हॉकिंग आजारपणाच्या उपचारासाठी रुग्णालयात गेले तेव्हा डॉक्टरांनी सांगितले की ते फक्त 2 वर्षे जगू शकतात. पण त्यांनी डॉक्टरांचा अंदाज चुकीचा ठरवला आणि 76 वर्षे जगले.