मुंबई – एखाद्या रक्तपेढीमध्ये (blood banks) अतिरिक्त रक्त असल्यास हे रक्त इतर ठिकाणी उपलब्ध करताना संबंधित रुग्णालयाच्या अधिष्ठाता किंवा सिव्हिल सर्जनची संमती घ्यावी लागत होती. मात्र आता हा नियम शिथिल करण्यात आला आहे. राज्य रक्त संक्रमण परिषदेसह अन्य संस्थांना रक्त साठवणूक, एका ठिकाणाहून दुसरीकडे रक्त पाठवण्याच्या संदर्भातील सर्व नियमांचे योग्य प्रकारे पालन करणे मात्र गरजेचे असणार आहे.
एका रक्तपेढीतील अतिरिक्त रक्त राज्याबाहेरील दुसऱ्या रक्तपेढीमध्ये उपलब्ध करायचे असेल तर सिव्हिल सर्जन किंवा सार्वजनिक रुग्णालयाच्या वैद्यकीय अधिष्ठातांची संमती घ्यावी लागते. ही संमती घेण्यासाठी अधिक कालावधी लागत असल्यामुळे रक्त वाया जाते किंवा त्याचा योग्यप्रकारे विनियोग होत नाही.
रक्ताचा हा अपव्यय टाळण्यासाठी, तसेच रक्त त्वरित एका ठिकाणाहून पाठवता यावे, यासाठी हा निकष शिथिल करण्यासंदर्भात विचारणा या बैठकीत करण्यात आली होती. त्यामुळे रक्ताचा अपव्ययही (wastage of blood) कमी प्रमाणात होणार आहे. 11 ऑगस्ट रोजी केंद्रीय रक्त संक्रमण परिषदेच्या बैठकीमध्ये यासंदर्भात विचार करण्यात आला व त्यानुसार लादलेले निर्बंधही शिथिल करण्यात आले. राष्ट्रीय रक्त संक्रमण परिषदेने दिलेल्या निर्देशांचे काटेकोर पालन करून रक्ताचा अपव्यय टाळावा, असेही यावेळी स्पष्ट करण्यात आले होते.
त्रयस्थ व्यक्तीमार्फत लेखापरीक्षण
ज्या मुलांना थॅलेसेमियासारखा आजार असतो त्यांना सतत रक्त द्यावे लागते. अशावेळी देण्यात येणाऱ्या रक्तामध्ये कोणताही संसर्ग असू नये. तसे झाल्यास रक्त घेणाऱ्या रुग्णांना त्रास होऊ शकतो. हे मुद्दे लक्षात घेऊन रक्ताच्या चाचण्या, गुणवत्तेचे निकष, तसेच दात्याचे स्क्रिनिंग करणे, जनजागृती मोहीम राबवणे, तसेच रक्त केंद्रांचे त्रयस्थामार्फत लेखापरीक्षण करण्यासाठी राज्य रक्त संक्रमण परिषदेच्या साहाय्यक संचालकामार्फत समिती स्थापन करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत.
रक्तपेढ्यांचे एनएबीएच ऍक्रेडिशन
राज्यातील रक्तपेढ्यांचे एनएबीएच ऍक्रेडिएशन करण्यात येणार असून सध्या ही सुविधा पर्यायी आहे. कालातंराने ती बंधनकारक करण्यात येणार आहे. या रक्तपेढ्यंनी वर्षाला दहा हजार युनिट रक्ताची उपलब्धता व साठवणूक करायची आहे. राज्य रक्त संक्रमण परिषदेकडून वर्षातून दोन वेळा ऑडिट करण्यात येईल.
एनएबीएचची मान्यता मिळवण्यासाठी लागणाऱ्या सर्व निकषांचे पालन संबधित रक्तपेढीने केले आहे का? याचीही चाचणी करण्यात येईल. एनएबीएच ऍक्रिडेशनमध्ये फोर्थ जनरेशन एलायझा चाचणी बंधनकारक करण्यात येणार आहे. रक्तपेढ्यांना नॅट तंत्रज्ञानाची उपलब्धता करणे गरजेचे आहे, असेही राज्य रक्त संक्रमण परिषदेने सांगितले आहे.