भारताच्या अंतराळ संस्थेने (इस्रो) चंद्रावर इतिहास रचला आहे. चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर पोहोचणारा भारत हा पहिला देश ठरला आहे. याशिवाय चंद्राच्या पृष्ठभागावर पोहोचणारा अमेरिका चीन आणि रशियानंतरचा चौथा देश ठरला आहे. चांद्रयान-3 चे लँडर विक्रम चंद्राचे फोटो आणि व्हिडिओ सतत पाठवत आहे, तर प्रज्ञान रोव्हर लँडरमधून बाहेर पडल्यानंतर सतत नवीन माहिती देत आहे. इस्रो सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म चांद्रयान-3 च्या विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरने पाठवलेले व्हिडिओ आणि फोटो शेअर करत आहेत. इस्रोने सांगितले की प्रज्ञान रोव्हरने आतापर्यंत चंद्राच्या पृष्ठभागावर आठ मीटर फिरले आहे. इस्रोने एक व्हिडिओ शेअर केला आहे ज्यामध्ये प्रज्ञान रोव्हर विक्रम लँडरच्या रॅम्पमधून बाहेर पडताना दिसत आहे. चला जाणून घेऊया चांद्रयान ३ शी संबंधित आतापर्यंतचे मोठे अपडेट्स !
* रोव्हर ‘इतके’ दिवस काम करेल
रोव्हर चंद्राच्या पृष्ठभागावर फक्त एक दिवस (पृथ्वीवर 14 दिवस) काम करू शकेल. रोव्हर प्रज्ञान मध्ये 6 चाके, नेव्हिगेशन कॅमेरा आणि 50W सोलर पॅनेल आहेत. हे Rx/Tx अँटेनाद्वारे थेट लँडरशी जोडते. कॅमेरा विक्रम लँडरला फोटो पाठवत राहील.
विक्रम आणि प्रज्ञान लँडिंगनंतर फक्त 14 दिवस काम करतील. 23 ऑगस्टला सूर्य चंद्रावर उगवला होता आणि 5-6 सप्टेंबरला मावळेल. आता दोघेही आठवडाभरच काम करू शकणार आहेत. आतापर्यंत चांद्रयानचे लँडर आणि रोव्हर सौर पॅनेलद्वारे ऊर्जा निर्माण करत आहेत. पण 14 दिवसांनंतर, जेव्हा तेथे रात्र होते, तेव्हा कठीण काळ सुरू होईल.
रात्र पडल्यानंतर त्यांना ऊर्जेचा स्रोत मिळू शकणार नाही, मग वीजनिर्मितीची प्रक्रिया थांबेल आणि ऊर्जा उपलब्ध झाली नाही तर ते भयंकर थंडी सहन करू शकणार नाहीत. त्यामुळे या दोघांचे वय अवघे १४ दिवस सांगितले जात आहे.
* आतापर्यंत काय माहिती मिळाली आहे ?
चांद्रयान-3 च्या विक्रम लँडरने चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या तापमानाची माहिती दिली आहे. इसरोने लँडरमध्ये एक विशेष प्रकारचा थर्मामीटर पाठवला आहे, जो पृष्ठभागाच्या वरचे तापमान आणि पृष्ठभागाच्या खाली 10 सेंटीमीटर ते पाहूनच मोजू शकतो. चंद्राच्या पृष्ठभागावरील तापमान 50 ते 60 डिग्री सेल्सियस दरम्यान असते, तर त्याच्या पृष्ठभागाच्या फक्त 10 सेमी खाली तापमान उणे 10 डिग्री सेल्सियस असते. याशिवाय इस्रोने चांद्रयान-3 ने पाठवलेले अनेक फोटो आणि व्हिडिओ शेअर केले आहेत.
* अनेक गुपिते होतील उघड
चंद्राच्या पृष्ठभागाचे अन्वेषण करणे हे रोव्हरचे प्राथमिक कार्य आहे. याशिवाय चंद्राच्या भूगर्भशास्त्राचे रहस्य उलगडणे, त्याची रचना आणि इतिहासाची माहिती मिळवणे. चांद्रयान-3 रोव्हर 14 दिवसांसाठी वापरला जाईल. यात चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या खनिज रचनांचे विश्लेषण देखील समाविष्ट आहे. इस्रोच्या अध्यक्षांच्या मते, रोव्हर प्रज्ञान खूप चांगले काम करत आहे