नगर -करोना विषाणूचा कहर दिवसेंदिवस आणखी गडद होताना दिसतोय. देशासह राज्यातील करोनाबाधितांची रोज वाढणारी संख्या काळजाचा ठोका वाढवत आहे. अशावेळीच नव्या शैक्षणिक वर्षाची “ऑनलाइन’ धावपळ गतिमान झाली आहे. त्यात शाळा, महाविद्यालये, खासगी क्लासेस, शिक्षक, विद्यार्थी आणि आता त्यांच्यासोबत पालक भरडले जात आहेत.
ऑनलाइन शिक्षणपद्धतीसाठी अँड्रॉईड मोबाईल अत्यावश्यक आहे. त्यात अत्यंत सामान्य परिस्थिती असलेल्या अनेक पालकांकडे अँड्रॉईड मोबाईलच नाही. करोनाच्या पार्श्वभूमीवर अनेकांचे रोजगार बंद पडलेत. अशावेळी घरात खायलाच शिल्लक नसलेल्यांकडे अँड्रॉईड मोबाईल खरेदीची क्षमता कशी असेल? असा नवा पेच निर्माण झाला आहे. बहुतेक घरांत मुलं अँड्रॉईड मोबाईलसाठी हट्ट धरुन बसली
आहेत. ऑनलाइनमुळे निर्माण झालेला हा नवा पेच पालकांची डोकेदुखी ठरत आहे. दरम्यान, ज्या पालकांकडे अँड्रॉईड मोबाईल आहेत.
त्या पालकांना स्वत:चीच कामे जास्त असल्याने अँड्रॉईड मोबाईल पाल्यास उपलब्ध करुन देणे त्यांच्यासाठी जिकरीचे आणि जोखमीचे देखील आहे. जिथे पती-पत्नी दोघेही नोकरदार आहेत, त्यांना कार्यालयीन वेळेत मुलांकडे मोबाईल ठेवून जाणे शक्य नाही. दुसरीकडे अनेक पालकांना ऑनलाइन शिक्षणासाठी अपेक्षित असलेली कनेक्टिव्हिटी देण्यात अर्थिक अडचणी आहेत.
अँड्रॉईड मोबाईल दिवसभर मुलांकडे असावा, ही संकल्पनाच बहुतेक पालकांना मान्य नाही. ग्रामीण भागात ऑनलाइन शिक्षण द्यायचे, तर बहुतेक ठिकाणी मोबाईलला रेंज नाही. त्यामुळे ही प्रणाली त्यांच्यापर्यंत पोचणे शक्य नाही. अलीकडे व्हॉट्स ऍपवर ग्रुप करुन त्यावर अभ्यासक्रम शिकविण्याचे काम सुरू झाले आहे. मात्र, त्यास अवघा चाळीस टक्के प्रतिसाद मिळत असल्याचे उघड झाले आहे. या प्रकारातून उर्वरित साठ टक्के मुलं शिक्षणापासून वंचित राहण्याची भीतीही कायम आहे.
शाळा व खासगी क्लासेसमध्ये ऑनलाइन अभ्यासक्रमाच्या वेळेवरुन खटके उडत आहेत. मूल दिवसभर मोबाईलवर कशी ठेवायची? असा पेच आहेच. त्यात आता काही शाळा भल्या सकाळी शिकविण्याच्या मानसिकतेत आहेत. नेमकी तीच वेळ खासगी क्लासेसला देखील हवी आहे. त्यामुळे अभ्यासक्रम नक्की कुणाचा पूर्ण करावा, यावरुन पालकच गोंधळलेल्या स्थितीत आहेत.
शाळा मोबाइल देवू शकते का हो…?
आज सकाळीच मला एका शिक्षक मित्राचा फोन आला. त्याचे सांगितलेली समस्या ऐकून डोक बंद पडलं. सावेडी भागातील एका शाळेत एक पालक शिक्षकांना विनवणी करत होते. ऑनलाइन शिक्षण घेतले नाही, तर माझा पाल्य इतरांच्या तुलनेत मागे पडेल. ऑनलाइन शिक्षण मिळविण्यासाठी माझ्याकडे अँड्रॉईड मोबाईल नाही. लॉकडाऊनमुळे आधीच रोजगाराचा प्रश्न आहे. त्यात अँड्रॉईड मोबाईल घेण्याची माझी ऐपत नाही. तुम्ही मला अँड्रॉईड मोबाईल घेण्यासाठी शाळा म्हणून मदत करा. तुमचे पैसे मी नंतर देईल, अशी विनंती ते पालक करत होते, अशी माहिती त्या शिक्षक मित्रानेच मला दिली. कोणत्याही तरतुदीशिवाय काय व्यवस्था करावी, म्हणून आम्हीच पेचात असल्याची खंत त्यांनी व्यक्त केली.
विषय शिक्षकापुढे बसून वर्गात खडू व फळ्याच्या मदतीने होणाऱ्या अध्यापनाला “ऑनलाइन शिक्षण’ हा पर्याय होऊच शकत नाही. सध्या लॉकडाऊन असल्याने पर्यायी व्यवस्था म्हणून इयत्ता नववी ते बारावीच्या वर्गातील स्वतंत्र मोबाईल असणारे विद्यार्थी पालकांच्या मार्गदर्शनाखाली अभ्यास करू शकतात. तथापि, मोबाईल वापराच्या अतिरेकीपणामुळे निर्माण होणारे धोकेही विचारात घ्यावेच लागतील.
प्राचार्य अशोक दोडके , रेसिडेन्शिअल माध्यमिक व उच्च माध्यमिक विद्यालय, नगर.