आज मॉर्निंग वॉक ला गेले असताना समोरून देशपांडे आजी येताना दिसल्या. मध्यम उंची, मध्यम नीटनेटका बांधा, केसांचा अंबाडा, नितळ गोरा रंग, अगदी प्रसन्न हसरा चेहरा, शुभ्र आणि स्वच्छ नऊवारी साडी, पायात मोजे आणि बूट, अगदी ताठ आणि झपाझप राम नाम घेत चालत येत होत्या. एखाद्याच्या रक्तातच शिस्त, टापटीपपणा, नियमितपणा आणि आपुलकी, प्रेम, भक्तिभावही तितकाच असतो किंवा जन्मजातच आलेला अगदी मुरलेला असतो. त्याचे मूर्तिमंत उदाहरण म्हणजे देशपांडे आजी. क्षणभर थांबल्या, छान हसल्या आणि श्रीराम म्हणून निघूनही गेल्या. गप्पात वेळ घालवणे तेही निरर्थक गप्पा त्यांना अजिबात आवडत नाही.
मुद्देसूद अगदी मोजके बोलणे… तर त्यांच्या पाठमोऱ्या आकृतीकडे मी बघतच राहिले. त्यांच्या उत्साहाला सलाम! न चुकता मॉर्निंग वॉक, सकाळी योगासने करणे हे नित्याचे, एकही दिवस खंड नाही. तसेच घरचे सगळे काम स्वतः करणार अगदी झाडलोट, भांडी, स्वयंपाक, पोळ्यांसकट आणि एवढे करूनही दर गुरुवारी संध्याकाळी उपासनेला हजर! गेली 14 वर्षे मी त्यांना पाहतेय. उत्सव कुठलाही असो, आनंदाने सहभागी होतात. स्वतः प्रसाद, फळे घेऊन येतील आणि सर्वांना वाटतील. महिन्यातून दोनदा तसेच दिवाळी दसऱ्याला गोंदवल्याला जाणारच. आमच्याकडे सोसायटीत गोंदवलेकर महाराज उपासना गेली 14 वर्षे सुरू आहे. शिवाय इतरही सण उत्सव होतातच. आजी नाही आल्या असे होतंच नाही.
योग्य व्यायाम, मोजके सात्विक जेवण आणि त्याला श्रद्धा भक्तीची जोड आणि शांत संयमी स्वभाव, प्रकृती आणि मन दोन्हीही अगदी निकोप ठेवतात. थोडी पूर्व पुण्याई आणि आताची उपासना त्यात भर घालतातच. ह्या आजीचं वय आहे अवघे 93 वर्ष. पुढे चालता चालता दुसऱ्या आजी भेटल्या वय 85 वर्ष. त्यांनी सहज माझ्याकडे चौकशी केली, अगं तुमच्या बिल्डिंगमधली भारती दिसली का गं? म्हटलं नाही, बऱ्याच दिवसांत काही त्या मला भेटल्या नाही. तर त्याच मला म्हणाल्या, अगं ती गावी गेलीये. तिच्या आईचे वय 105 वर्षे आहे. त्यांना बरे नाही म्हणून भेटायला गेलीये. नंतर त्या सांगू लागल्या, अगं माझी बहीण आहे ना, काल मी तिला भेटायला गेले होते.
ती 90 वर्षांची आहे गं पण गेली 10 वर्षे अर्धांगवायूने आजारी आहे. सुना चांगल्या आहेत म्हणून करता हो सगळं तिचं… माझ्या मनात विचार चक्र सुरू झालं. आजकाल आयुर्मान मर्यादा वाढत चालली आहे. स्त्री पुरुष दोघांचीही आणि त्याबरोबरच वृद्धाश्रमांची संख्याही वाढते आहे. कुणाचे वृद्धत्व सुखमय तर कुणाचे दुःखमय… मग मनात विचार येतो की दीर्घायु असणं शाप की वरदान? देशपांडे आजी वय वर्ष 93, रोज मॉर्निंग वॉक ला जाणाऱ्या प्रसन्न चित्त आणि या आजीची न पाहिलेली पण 10 वर्षे अर्धांगवायुने आजारी असलेली 90 वर्षांची बहीण दोघीही डोळ्या समोर आल्या… वाटले शक्य तेवढे तंदुरुस्त राहण्याचा, स्वावलंबी राहण्याचा प्रयत्न करणे आपल्या हातात आहे, शेवटी ईश्वरेच्छा!
अनुराधा पवार