स्टॉकहोम – स्वीडनचे संशोधक स्वांते पाबो यांना या वर्षाचे वैद्यकशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक जाहीर झाले आहे. मानवाच्या शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्तीच्या अनुषंगाने मानवी शरीर यंत्रणेतील उत्क्रांती या विषयावर केलेल्या संशोधनासाठी त्यांना या प्रतिष्ठेचा पुरस्कार जाहहीर झाला आहे. पाबो हे जर्मनीतील म्युनिक विद्यापिठातून शिकले आणि लेप्झिंग येथील संशोधन संस्थेतून त्यांचे संशोधन सुरू आहे. त्यांचे वडील सुन बर्जस्टोम यांनाही 1982 साली वैद्यकशास्त्राच्या नोबेल पुरस्काराने गौरवण्यात आले होते.
पाबो यांनी आधुनिक संशोधकांसाठी एक नवीन तंत्र विकसित केले आहे. त्यानुसार आधुनिक मनुष्याच्या गुणसूत्रांची तुलना पुरातन आणि अर्वाचीन काळातील (55 हजार ते 1 लाख 20 हजार वर्षे पुरातन) मानवी अवशेषांच्या गुणसुत्रांशी केली जाऊ शकणार आहे.
“निअँडरथल’ अर्थात 55 हजार ते 1 लाख 20 हजार वर्षांपूर्वीचे मानवी अवशेष सर्वप्रथम 19 व्या शतकात आढळले होते. त्याच्या “डीएनए’मूल्यमापनाच्या आधारे त्यांच्या आणि आधुनिक मानवामध्ये असलेला संबंध शास्त्रज्ञ लावू शकले आहेत. या तंत्रामुळे आधुनिक मानव आणि 8 लाख वर्षांपूर्वीच्या मानवातील संबंध प्रस्थापित करता येऊ शकतो आहे, असे नोबेल कमिटीच्या अध्यक्षा ऍना वेडेल यांनी सांगितले.
अर्वाचीन काळातील मानवाला सहअस्तित्वानंतर अपत्य प्राप्तीही झाली असल्याचेही या अर्वाचीन अवशेषांमधील उत्परिवर्तन झालेल्या गुणसूत्रांच्या आधारे पाबो आणि त्यांच्या चमूने केलेल्या संशोधनानंतर उघड झाले. त्यातूनच मानवी शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्ती कशाप्रकारे उत्क्रांत पावत असल्याचे ल7ात येते.
विशेषतः रोगाची लागण झाल्यानंतर या प्रतिकार शक्तीमध्ये कसे बदल होत असतात, याचे विश्लेषण यातून करता येऊ शकते. प्रामुख्याने करोना विषाणूच्या संसर्गाच्या संबंधाने हे विश्लेषण महत्वाचे ठरते आहे. आफ्रिकेच्या बाहेरील 1 ते 2 टक्के लोकांमध्ये या अर्वाचीन गुणसूत्रांचे अंश आढळून येतात.