Pranjal Patil Inspiring Millions : ज्यांच्या अंगी आपले निश्चित ध्येय साध्य करण्यासाठीची जिद्द असते ते त्यांच्या समोर येणारे सर्व अडथळे तेवढ्याच ताकदीने बाजूला करून यश मिळवता मिळवतात. महाराष्ट्रातील छोट्याशा गावातील एका ध्येयवेड्या मुलीचा असाच एक प्रेरणादायी प्रवास हा आपल्या सर्वांच्या डोळ्यात अंजन घालणारच आहे.
आपल्या आयुष्यात अनेकदा अडचणी येतात, अनेकदा आपल्याला अपयशही येतं. पण या अपयशाला पचवत पुढे जायला हवं. परिस्थितीशी झगडत संघर्ष करत लढत राहायला हवं. ही गोष्ट उराशी बाळगून महाराष्ट्रातील वडाळी येथे जन्मलेल्या प्रांजल पाटीलला लहानपणापासूनच संकटांचा सामना केला. मात्र या संकटावर मात करून प्रांजल आज देशाच्या पहिल्या महिला अंध आयएएस अधिकारी बनल्या आहेत. मात्र इथपर्यंत पोहचण्याचा त्यांच्या प्रवास हा काही सोपा नव्हता.
प्रांजल पाटील यांचा जन्म 1 एप्रिल 1988 रोजी ठाणे जिल्ह्यातील उल्हासनगर शहरात झाला होता. खरंतर प्रांजल यांची दृष्टी जन्मत: कमी होती. पण वयाच्या सहाव्या वर्षी त्यांची दृष्टी कायमचीच गेली. त्यावेळी प्रांजल आणि त्यांच्या आई-वडिलांपुढे प्रचंड अडचणींचा डोंगर उभा राहिला होता. विशेष म्हणजे प्रांजल ज्या शाळेत शिक्षण घेत होत्या त्या शाळेनेदेखील त्यांना शिक्षण देण्यास नकार दिला. त्यामुळे त्यांना दादरच्या कमला मेहता शाळेत प्रवेश घ्यावा लागला. कमला मेहता ही शाळा खरंतर नेत्रहीन विद्यार्थ्यांचीच शाळा होती. प्रांजल त्यावेळी इयत्ता चौथीत होत्या. प्रांजल लहान असल्याने त्यांना दररोज उल्हासनगर ते दादर प्रवास करणं शक्य नव्हतं. त्यामुळे प्रांजल दादरमध्ये हॉस्टेलमध्ये राहिल्या. घरापासून लांब राहण्याची प्रांजल यांची ती पहिली वेळ होती.
कमला मेहता शाळेत शिक्षण घेताना प्रांजल यांनी सुरुवातीला ब्रेनलिपी शिकली. त्यांना अभ्यासात तितका रस नव्हता. पण त्यांना पुस्तकं वाचणाची प्रचंड आवड होती. प्रांजल यांनी दहावीपर्यंतचं शिक्षण दादरच्या कमला मेहता शाळेतून पूर्ण केलं. त्यानंतर त्यांनी आर्ट्समधून अकरा-बारावीचं शिक्षण उल्हासनगरच्या चांदीबाई महाविद्यालयातून पूर्ण केलं. प्रांजल बारावीत 85 टक्क्यांनी उत्तीर्ण झाल्या होत्या. बारावीनंतर प्रांजल यांनी मुंबईच्या सेंट झेवियर्स महाविद्यालयातून बी.ए.चं शिक्षण घेतलं. याच दरम्यान त्यांनी यूपीएसीत यश मिळवलेल्या एका अधिकाऱ्याचा लेख वाचला आणि त्या लेखामुळे प्रभावित झाल्या. आणि तोच लेख त्यांच्या यशासाठी एक कारण बनले.
प्रांजल यांनी पदवीधर झाल्यानंतर दिल्लीतील जे एन यू महाविद्यालयातून एम.ए.चं शिक्षण पूर्ण केलं. त्यांनी प्रचंड मेहनत घेवून यूपीएससीची परीक्षा दिली आणि पहिल्याच प्रयत्नात त्या 783 व्या क्रमांकाने उत्तीर्ण झाल्या. पुढील वर्षी त्यांनी आपल्या रॅकिंगमध्ये सुधारणा करत 123 वा क्रमांक पटकावला. आपल्या ट्रेनिंगच्या दरम्यान त्यांनी केरळमधील अर्नाकुलम जिल्ह्याचं असिस्टंट कलेक्टर म्हणूनही काम पाहिलं. केरळ कॅडरमध्ये त्या रुजू झाल्या. त्यानंतर त्यांची विशिष्ट वेळेनुसार वेगवेगळ्या ठिकाणी बदली होत राहिली. त्यांनी प्रत्येक ठिकाणी, मिळालेल्या पदावर आपल्या क्षमतेने स्वत:ला सिद्ध केलं.
प्रांजल पाटील आज 33 वर्षांच्या आहेत. खरंतर प्रांजल पाटील यांची लहानपणीच नियतीने दृष्टी हिरावून घेतली होती. पण त्यांच्या जिद्दीपुढे नियतीलाही हार मानवी लागली. प्रांजल यांनी पहिल्याच प्रयत्नात यूपीएससीच्या परीक्षेत घवघवीत यश मिळवले होते. त्यांनी यूपीएसीत 783 वा रँक मिळवला होता. त्यावेळी त्यांना रेल्वेत नोकरी मिळणार होती. पण प्रांजल यांना दृष्टी नसल्याने नोकरीसाठी खूप संघर्ष करावा लागला. त्यांना दृष्टी नसल्याने अनेकांनी त्यांच्या क्षमतांवर संशय व्यक्त केला. त्यावेळी प्रांजल पाटील खूप लढल्या. विशेष म्हणजे त्यांनी लोकांच्या या संशयाला आपल्या कर्तृत्वाने सडेतोड उत्तर दिलं. त्यांनी पुन्हा एकदा यूपीएसची परीक्षा दिली आणि यावेळी त्या थेट देशात 123 व्या क्रमांकाने उत्तीर्ण झाल्या होत्या. त्यामुळे संपूर्ण देशाचं लक्ष प्रांजल पाटील यांच्याकडे वळलं होतं.
एक पंचवीशीतली नेत्रहीन तरुणी आपल्या गुणांच्या जोरावर यूपीएसी परीक्षेत 123 वा क्रमांक आणते ही गोष्ट अनेकांना आश्चर्याचा धक्का देणारी होती. विशेष म्हणजे ज्यांनी प्रांजल यांच्या क्षमतांवर शंका उपस्थित केली होती त्यांना हे सडेतोड उत्तर होतं. त्यानंतर प्रांजल पाटील या केरळमध्ये उपजिल्हाधिकारी म्हणून रुजू झाल्या. तेव्हापासून प्रांजल पाटील यांचा प्रगतीचा आलेख हा चढताच राहिलेला आहे.
दरम्यान, प्रांजल यांचा प्रवास हा जगभरातील लोकांसाठी अत्यंत प्रेरणादायी ठरला आहे. प्रांजल यांनी आपल्या यशाला कोणतीही सीमा नसते वाटेत कितीही अडथळे आले तरी आपण आपल्या स्वप्नांचा पाठलाग करत ती स्वप्न पूर्ण केली पाहिजेत असाच आशादायी संदेश प्रांजल यांनी जगाला दिला आहे. त्यांच्या या कर्तृत्वाला सलाम.