पिंपरी, दि. 16 (श्रीपाद शिंदे) – फॉरेक्स ट्रेडिंगच्या माध्यमातून विदेशी चलनात गुंतवणुकीचे चलन वाढतच चालले आहे. विशेष म्हणजे प्रतिबंधित असलेल्या ऍप्सद्वारे ही धोकादायक पद्धतीने होत असलेली गुंतवणूक थेट विदेशात पोहचत आहे. विदेशी चलनात ट्रेडिंग करण्याचे परवाने असणाऱ्या बॅंक अथवा कंपन्यांसोबत अधिकृतपणे फॉरेक्स ट्रेडिंग करता येते. मात्र अनधिकृत फॉरेक्स ट्रेडिंग कंपन्यांचे अचानक पेव फुटल्याने त्यामध्ये फसवणूक होणाऱ्यांची संख्या देखील वाढू लागली आहे. पिंपरी-चिंचवड शहरात फॉरेक्स ट्रेडिंगच्या केवळ एका प्रकरणातून 30 कोटींची गुंतवणूक झाल्याचे धक्कादायक वास्तव समोर आले आहे.
जानेवारी 2022 मध्ये वाकड पोलीस ठाण्यात एका बांधकाम व्यावसायिकाने फसवणुकीची फिर्याद दिली. त्यात बांधकाम व्यवसायिकासह 15 जणांची आठ कोटी 29 लाख 75 हजार 803 रुपयांची फॉरेक्स ट्रेडिंग ऍपच्या माध्यमातून फसवणूक झाल्याचे म्हटले होते. तीन कोटींहून अधिकचा व्यवहार असल्याने
हे प्रकरण पिंपरी-चिंचवड आर्थिक गुन्हे शाखेकडे वर्ग करण्यात आले. आर्थिक गुन्हे शाखेने या प्रकरणात तपास केला असता फसवणूक झालेल्यांची संख्या 122 एवढी झाली आहे. तर फसवणुकीची रक्कम 30 कोटी 79 लाख 75 हजार 56 रुपये एवढी झाली आहे. इन्फीनॉक्स कॅपिटल शेअर ट्रेडिंग ब्रोकर कंपनी असल्याचे भासविण्यात आले. कंपनीचे चार संचालक आहेत. त्यातील एकाने वाकड मधील बांधकाम व्यावसायिकाशी संपर्क केला. फॉरेक्स ट्रेडिंगमध्ये गुंतवणूक केल्यास मोठा नफा होईल असे आमिष दाखविले. मेटा ट्रेड फोर या ऍपवर आरोपींनी खोटा इलेक्ट्रॉनिक अभिलेख तयार करून त्यावर गुंतवणूकदरांनी पैसे गुंतवल्यास विदेशी चलनात त्यात वाढ होत असल्याचे दाखविण्यात येत होते.
आपण गुंतवणूक केलेले पैसे डिजिटल स्वरूपात वाढत असल्याचे दिसत असल्याने आणि त्यातून मोठा नफा देखील मिळत असल्यामुळे त्यात गुंतवणूक करणाऱ्यांची संख्या वाढली. गुंतवणूकदारांनी पैसे काढून घेण्याचा प्रयत्न केला असता ते पैसे मिळत नाहीत. अशाच प्रकारे या प्रकरणात देखील फसवणूक झाली. त्यानंतर याबाबत चार जणांच्या विरोधात गुन्हा दाखल करण्यात आला. या गुन्ह्याचा तपास करत असताना एक एजंट देखील असल्याचे निष्पन्न झाले. त्या एजंटला मार्च 2022 मध्ये अटक केली. इन्फीनॉक्स कॅपिटल शेअर ट्रेडिंग ब्रोकर कंपनीच्या एका संचालकाला देखील मुंबईमधून अटक केली.
तपासासाठी एसआयटी
आर्थिक गुन्हे शाखेने माहिती काढली असता तीन आरोपी विदेशात असल्याचे निष्पन्न झाले आहे. गुन्ह्याची व्याप्ती मोठी असल्याने पोलीस आयुक्तांनी यासाठी विशेष तपास पथकाची स्थापना केली. सहायक पोलीस आयुक्त डॉ. प्रशांत अमृतकर, आर्थिक गुन्हे शाखेचे वरिष्ठ पोलीस निरीक्षक मधुकर सावंत आणि आर्थिक गुन्हे शाखेचे अधिकारी, कर्मचारी यांचा यामध्ये समावेश आहे. विदेशातील आरोपींना अटक करण्यासाठी पोलीस संबंधित देशातील दूतावास कार्यालयाशी संर्पकात आहेत.
गुंतवणूकदरांचा पैसा हवाला मार्फत विदेशात
अशा कंपनीमध्ये गुंतवणूक करणाऱ्यांना वेगवेगळे बॅंक खाते क्रमांक दिले जातात. ही खाती भारत देशातील आहेत. आतापर्यंत 40 बॅंक खात्यांचा तपशील पोलिसांच्या हाती लागला आहे. गुंतवणूकदारांनी संबंधित बॅंक खात्यावर पैसे भरल्यानंतर ते पैसे दुसऱ्या, तिसऱ्या, चौथ्या खात्यावर ट्रान्सफर करण्यात येतात. फॉरेक्स ट्रेडिंग हे विदेशातून ऑपरेट केले जात असल्याने भारतीयांनी बेकायदेशीर फॉरेक्स ट्रेडिंगमध्ये गुंतवलेले पैसे हवाला अथवा अंगडिया (कुरियर सर्व्हिस) मार्फत विदेशात गेल्याची शक्यता आहे. सध्या हवाला पेक्षा अंगडियाची चर्चा सर्वाधिक होत आहे.
भारतात प्रतिबंधित असलेल्या फॉरेक्स ट्रेडिंग कंपन्या
अलपरी, एनी एफएक्स, अवा ट्रेड, बिनोमो, ई टोरो, एक्सनेस, एक्सपर्ट ऑप्शन, एफबीएस, फिन एफएक्स प्रो, फॉरेक्स डॉट कॉम, फॉरेक्स फोर मनी, फोक्सोरेक्स, एफटीएमओ, एफव्हीपी ट्रेड, एफएक्स प्रीमियम, एफएक्स स्ट्रीट, एफएक्ससीएम, एफएक्स नाईस, एफएक्सटीएम, हॉट फॉरेक्स, आयबेल मार्केट्स, आयसी मार्केट्स, आय फॉरेक्स, आयजी मार्केट्स, आयक्यू ऑप्शन, एनटीएस फॉरेक्स ट्रेडिंग, ऑक्टा एफएक्स, ऑलिम्प ट्रेड, टीडी अमेरीट्रेड, टीपी ग्लोबल एफएक्स, ट्रेड साईट एफएक्स, अर्बन फॉरेक्स, एक्सएम, एक्सटीबी.
आरबीआय सांगते जाणकार व्हा
विदेशी चलनात गुंतवणूक केली असल्याने विदेशी चलनाच्या तुलनेत भारतीय रुपयाचे मूल्य कमी झाल्यास फॉरेक्स ट्रेडिंग मधील गुंतवणूकदारांना जास्त नफा होतो. रात्रीत श्रीमंत होण्याचे अनेकांना स्वप्न पडते. त्यामुळे कुठलीही पडताळणी न करता गुंतवणूकदार विदेशी चलनात गुंतवणूक करतात. ही गुंतवणूक डॉलर, पाऊंड, युरो, येन अशा विदेशी चलनात होते. फॉरेन एक्सचेंज मॅनेजमेंट ऍक्ट 1999 (एफईएमए) अंतर्गत रिझर्व्ह बॅंक ऑफ इंडियाने ट्रेडिंग सोल्युशन देण्याचे काही कंपन्यांना अधिकार दिले आहेत. त्यांच्यासोबत भारतीय नागरिकांना फॉरेक्स ट्रेडिंग अथवा फॉरेक्स ट्रॅन्जेक्शन करता येतील. त्याबाबत आरबीआयच्या संकेतस्थळावर वेळोवेळी माहिती अपडेट केली जात आहे. फॉरेक्स ट्रेडिंगवर रिझर्व्ह बॅंक ऑफ इंडिया आणि सिक्युरिटीज एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (सेबी) यांच्या माध्यमातून नियंत्रण ठेवले जात आहे.
भारतात परवानगी असलेल्या फॉरेक्स ट्रेडिंग कंपन्या
एफएक्स क्लिअर, एनडीएस कॉल, एनडीएस ओएम, क्रॉम्स, ट्रेप्स, ऍस्ट्रोइड, एफएक्स स्वॅप, आय स्ट्रीम, टेक्स/सेप, 360टीजीटीएक्स, एफएक्स ऑल, मॅचिंग, बीटीबीएस