सध्याच्या काळात मूल 18 वर्षाचे होईपर्यंत त्याचे बँक अकाऊंट काढण्यासाठी थांबावे लागत नाही. अनेक बँकांमध्ये 18 वर्षाखालील मुलांचे अकाउंट काढण्याची सुविधा उपलब्ध असल्याने तुम्ही मुलांना स्वतःचे बँक अकाउंट चालवण्याचा अनुभव देऊ शकता. 2014 मध्येच रिझर्व्ह बँकेने दहा वर्षावरील अल्पवयीन मुलांना स्वतःचे बँक अकाऊंट काढण्याची परवानगी दिलेली आहे. तेव्हापासून विशिष्ट नावाने अनेक बँकांनी मुलांसाठी अकाऊंट काढण्याची सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. स्टेट बँक ऑफ इंडियाने पहला कदम आणि पेहली उडान या नावाने तर एचडीएफसी बँकेने किडस् अॅडव्हान्टेज, युनियन बँकेने युथ बँकिंग अकाउंटस् अशा नावाने मुलांसाठी बँक अकाऊंट सुरु करण्याच्या सुविधा उपलब्ध करून दिल्या आहेत. अगदी कल्याण जनता सहकारी बँकांसारख्या नागरी सहकारी बँकांमध्येही ही सुविधा उपलब्ध आहे.
मुलाचे वय
बहुतेक बँकांमध्ये अल्पवयीन मुलांसाठी दोन प्रकारची खाती आहेत. पहिले म्हणजे दहा वर्षाखालील मुलांसाठी आणि दुसरे दहा ते अठरा वयोगटासाठी. दहा वर्षाखालील मुलाच्या नावाने खाते काढायचे असेल तर ते मूल आणि आईवडिल किंवा पालक असे संयुक्त पद्धतीने खाते चालवले जाते. त्याउलट दहा वर्षावरील मुलाचे खाते तो मुलगा स्वतंत्रपणे चालवू शकतो.
एकदा का मुलाचे वय 18 पूर्ण झाले म्हणजेच कायद्याच्या भाषेत तो सज्ञान झाला की, ते खाते नियमित बचत खात्यात रुपांतरीत होते आणि ते खाते बंद होते. त्यानंतर मुलाला नियमित बचत खाते सुरु करण्यासाठीची जी प्रक्रिया आहे ती पूर्ण करावी लागते. एकदा का खाते रुपांतरीत झाले की मग पालकांनी ते चालवण्याची गरज उरत नाही.
अल्पवयीन मुलाचे खाते उघडण्यापूर्वी बँक त्या खात्यासाठी लॉगिन आय़डी आणि पासवर्ड इश्यू करण्यासाठी संमतीपत्र घेते. त्याद्वारे मुलांना परवानगी असलेले बँकिंग व्यवहार करता येतात. त्यासाठी आवश्यक बाबींची पूर्तता आईवडिलांना किंवा पालकांना करावी लागते. सगळ्याच बँका फंड ट्रान्सफर करण्याची सुविधा देत नाहीत. त्याबाबतची चौकशी संबंधित बँकेच्या शाखेत करता येते.
मुलाच्या खात्यामध्ये पालकांच्या खात्यातून स्टँडिंग इस्ट्रक्शनद्वारे पैसे पाठवण्याची व्यवस्था आहे किंवा कसे याची चौकशी बँकेत करावी. बहुतेक बँका एनईएफटीद्वारे पैसे ट्रान्सफर करण्याची सुविधा देतात.
मुलांच्या नावाने बँक खाते उघडण्याची सुविधा (भाग-२)
डेबिट कार्ड
काही बँका एटीएम-डेबिट कार्डवर मुलाचा फोटो छापतात. काही बँका पालकांचे किंवा मुलाचे नाव छापतात. प्रत्येक व्यवहारापूर्तीनंतर एसएमएसद्वारे माहित देण्याची व्यवस्था केली जाते. यातून एटीएममधून पैसे कसे काढायचे याचे प्रशिक्षण मुलांना देता येऊ शकते.
– चतुर
