बॅंक किंवा क्रेडिट, डेबिट कार्ड गोपनीय माहिती मिळवून गंडा घालण्याच्या प्रकारांत वाढ
पुणे – क्रेडिट, डेबिट कार्डचा स्टोअरमध्ये खरेदी, एटीएममधून पैसे काढणे किंवा इंटरनेटद्वारे खरेदीसाठी वापर आज मोठ्या प्रमाणात वापर केला जातो. चिप आणि पिनसारख्या नवीन पेमेंट सिस्टमने स्किमिंगसारख्या कार्ड प्रकारची फसवणूक कमी करण्यास मदत केली आहे. मात्र, फसवणूक करणारे तंत्रज्ञानाच्या पलिकडेही जाऊन विचार करत आहेत. ते सतत वेगवेगळे मार्ग शोधत प्रणालीतील कमकुवतपणा हेरत गुन्हे करत आहेत; तर दुसरीकडे पोलीस आणि सरकारी यंत्रणा वारंवार जनजागृती करत असूनही नागरिक आपली गोपनीय माहिती सायबर भामट्यांना देऊन स्वत: हजारो रुपयांना गंडत आहेत. नागरिकांनी खबरदारी न घेतल्याने दरवर्षी शेकडो क्रेडीट/डेबीट कार्ड फसवणुकीचे गुन्हे दाखल होऊन पोलीस यंत्रणेवरही नाहक ताण पडत आहे.
ऑनलाइन फसवणूक
ऑनलाइन फसवणूक सामान्यत: कार्डचा तपशील मिळवून केली जाते. फोनद्वारे किंवा मेल ऑर्डरद्वारे इंटरनेटवर खरेदी करणाऱ्यांना हेरले जाते. यासाठी सायबर चोरटे विविध क्लुप्त्या वापरत आहेत. एखाद्या मोबाइल धारकाला बॅंकेतून बोलत असल्याचे सांगत त्यांचा विश्वास संपादन केला जातो. यानंतर “तुमचे क्रेडीट डेबीट कार्ड बंद होणार असून ते अपडेट करायचे असेल तर माहिती द्यावी लागेल’ असे सांगितले जाते. तर अनेकदा आधार बॅंक खात्याला लिंक करण्यासाठी माहिती मागितली जाते. याद्वारे समोरच्याकडून बॅंक खाते तसेच डेबीट किंवा क्रेडीट कार्डची माहिती घेतली जाते. यानंतर काही सेकंदातच बॅंक खात्यातील हजारोंची रक्कम इतर खात्यांवर सायबर चोरटे वर्ग करतात. सातत्याने या संबंधित फसवणुकीची वृत्त प्रसिद्ध होत असतात. मात्र, तरिही नागरिक अशा प्रकारांना बळी पडत आहेत.
ऑफलाइन फसवणूक
ऑफलाइन फसवणुकीमध्ये एटीएम सेंटर किंवा खरेदी करताना कार्डचा वापर केल्यास स्किमरद्वारे क्रेडीट/डेबीट कार्डची माहिती चोरली जाते. या माहितीचा वापर करून क्लोन कार्ड तयार केले जाते. या वापर करून संबंधित व्यक्तीच्या बॅंक खात्यातील पैसे एटीएमद्वारे काढले जातात. पुणे शहरात अशाप्रकारे कार्डचा डाटा चोरणारी परप्रांतीय टोळी एका पेट्रोल पंपावर कार्यरत होती. गुन्हे शाखेने नुकताच त्यांचा पर्दाफाश केला. अनेकदा क्लोनकार्डद्वारे मॉलमधून खरेदी, हॉटेलींग, विमानाची तिकीटे बुक करणे असे प्रकार केले जातात. यामुळे एटीएम सेंटरमध्ये गेल्यावर तसेच कार्डद्वारे खरेदीचे पेमेंट करतात स्किमर बसवला गेला नाही ना याची पहाणी करावी. तसेच कार्डचा पीन टाकताना तो कोणी बघत नाही ना याचीही खात्री केली जावी.
परदेश, परराज्यातून चोरट्यांकडून गंडा
सायबर चोरटे क्रेडीट व डेबीट कार्डची माहिती घेताना साधारण दुपारी फोन करतात. जेणे करून फोन केल्यावर घरातील इतर सदस्य घरात उपस्थित नसतील. फोन करणारी व्यक्ती ज्येष्ठ नागरिक किंवा महिला असेल याची खबरदारी घेतात. सुरवातीला संबंधित व्यक्तीशी गोड बोलून त्याचा विश्वास संपादन केला जातो. यानंतर विविध बहाणे करत क्रेडीट/डेबीट कार्डची माहिती आणि बॅंक खात्याची गोपनीय माहिती मिळवली जाते. माहिती मिळातच काही सेकंदातच संबंधित व्यक्तीच्या खात्यातील पैसे साबयर चोरटा स्वत:च्या खात्यात वर्ग करतो. हे सायबर चोरटे परदेशातून तसेच परराज्यातून ऑपरेट करत असतात. वर्ग झालेली रक्कमही परराज्यातील खात्यात वर्ग झालेली असते. ही रक्कमही काही मिनीटात बॅंक खात्यातून काढून सायबर चोरटे पसार होतात. बॅंक खाते उघडताना बोगस कागदपत्रे किंवा इतरांची कागदपत्रे वापरून ते उघडले जाते. यामुळे सहजा सायबर भामटे पोलिसांच्या हाती लागत नाहीत.
प्रतिबंधात्मक उपाय/खबरदारी
फोनवर कोणालाही आपला खाते क्रमांक तसेच क्रेडिट व डेबिट कार्डची माहिती देऊ नका.
व्यवहारादरम्यान तुमच्या कार्डवर लक्ष ठेवा.
आपल्या बॅंक आणि क्रेडिट कार्ड स्टेटमेन्टचे परीक्षण करा.
क्रेडिट कार्ड माहिती ऑनलाइन कधीही साठवू नका.
सार्वजनिक संगणकावर क्रेडिट कार्डचा वापर कधीही करू नका.