1 फेब्रुवारी रोजी केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन देशाचा सर्वसाधारण अर्थसंकल्प सादर करणार आहेत. करोना महामारीशी झुंजणाऱ्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेला या सर्वसाधारण अर्थसंकल्पातून नवी वाट मिळेल, त्याचप्रमाणे भारतीयांच्या आशावादी नजराही या अर्थसंकल्पावर खिळल्या आहेत. सध्या अर्थमंत्र्यांसह संपूर्ण टीम सर्वसामान्यांना डोळ्यासमोर ठेवून बजेटला अंतिम रूप देण्यात व्यस्त आहे. चला तर, बजेट टीममध्ये समाविष्ट असलेल्या खास चेहऱ्यांबद्दल आणि त्यांच्या जबाबदार्यांबद्दल जाणून घेऊया.
० निर्मला सीतारामन
देशाच्या अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन आपला चौथा अर्थसंकल्प सादर करण्याच्या तयारीत आहेत. गेल्या आर्थिक वर्षाचा अर्थसंकल्पही करोनाच्या छायेखाली सादर करण्यात आला होता आणि आता कोविड 19 चे नवीन रूप पाहता यावेळचा अर्थसंकल्पही अधिक महत्त्वाचा ठरला आहे. महामारी आणि आर्थिक मंदीच्या काळात आर्थिक प्रतिसाद देण्यासाठी सीतारामन सरकारचा मुख्य चेहरा म्हणून समोर आल्या आहेत. एका वृत्तानुसार, अर्थमंत्र्यांनी आश्वासन दिले आहे की यावेळचा अर्थसंकल्प काही खास असेल जो अजून आला नाही. हा अर्थसंकल्प तयार करण्यात त्यांच्यासोबत अनेक तज्ज्ञांची संपूर्ण टीम गुंतलेली आहे.
० टी. व्ही. सोमनाथन
वित्त मंत्रालयात खर्च सचिवपदाची जबाबदारी सांभाळणारे टी. व्ही. सोमनाथन हे या बजेट टीमचा प्रमुख चेहरा आहेत. खरे तर अर्थ मंत्रालयाच्या पाच सचिवांपैकी सर्वात ज्येष्ठ व्यक्तीची अर्थ सचिवपदी नियुक्ती करण्याची परंपरा आहे. सध्या ही मोठी जबाबदारी सोमनाथन सांभाळत आहेत. सोमनाथन हे तामिळनाडू केडरचे 1987 च्या बॅचचे आयएएस अधिकारी आहेत. याआधी त्यांनी जागतिक बँकेतही काम केले आहे. कोलकाता विद्यापीठातून अर्थशास्त्रात पीएचडी केलेल्या सोमनाथन यांच्यासमोर बजेटमध्ये खर्चावर अंकुश ठेवण्याचे मोठे आव्हान आहे.
० तरुण बजाज
तरुण बजाज, 1988 च्या हरियाणा बॅचचे IAS अधिकारी, वित्त मंत्रालयाच्या आर्थिक व्यवहार विभागात सचिव आहेत. अर्थमंत्रालयात येण्यापूर्वी बजाज यांनी पंतप्रधान कार्यालयातही काम केले आहे. येथे काम करताना त्यांनी देशासाठी अनेक रिलीफ पॅकेजवर काम केले आहे. एका अहवालानुसार, तीन आत्मनिर्भर भारत पॅकेजला आकार देण्यात तरुण बजाज यांची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची आहे.
अजय सेठ
वित्त मंत्रालयातील सर्वात नवीन सदस्य असूनही अजय सेठ यांना आर्थिक व्यवहार सचिव म्हणून नियुक्त केले आहेत. त्यांच्यावर सर्वांच्या नजरा असतील कारण DEA भांडवली बाजार, गुंतवणूक आणि पायाभूत सुविधांशी संबंधित धोरणांसाठी नोडल विभाग आहे. अजय हे कर्नाटक कॅडरचा 1987 च्या बॅचचे आयएएस अधिकारी आहेत. भारताची जीडीपी वाढ टिकवून ठेवण्यासाठी अर्थव्यवस्थेत खाजगी भांडवली खर्चाचे पुनरुज्जीवन करण्याचे अवघड काम सेठ यांच्याकडे आहे.
० देबाशिष पांडा
देबाशीष पांडा हे वित्त मंत्रालयाच्या वित्तीय सेवा विभागात सचिव आहेत. पांडा हे संघाचा सर्वात महत्त्वाचा भाग मानले जाऊ शकतात. कारण अर्थसंकल्पातील आर्थिक क्षेत्राशी संबंधित सर्व लहान-मोठ्या घोषणा त्यांच्या जबाबदारीत येतात. 1987 च्या बॅचचे उत्तर प्रदेश केडरचे IAS अधिकारी असलेले पांडा यांना वित्तीय व्यवस्थेची स्थिरता सुनिश्चित करण्यासाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) सोबत जवळून काम करण्याचे काम देखील सोपवण्यात आले आहे.
० तुहीन कांत पांडे
अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांच्या बजेट टीममध्ये तुहिन कांत पांडे यांच्या नावाचाही समावेश आहे, ज्यांच्या खात्याकडे सर्वांचे लक्ष असेल. 1987 च्या बॅचचे ओडिशा केडरचे IAS अधिकारी तुहिन कांत हे गुंतवणूक आणि सार्वजनिक मालमत्ता व्यवस्थापन विभागाचे सचिव आहेत. त्यांची ऑक्टोबर 2019 मध्ये DIPAM चे सचिव म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
० कृष्णमूर्ती सुब्रमण्यम
कृष्णमूर्ती सुब्रमण्यन यांनी आर्थिक अर्थशास्त्रात पीएचडी केली आहे. युनिव्हर्सिटी ऑफ शिकागो बूथ स्कूल ऑफ बिझनेसमधील प्रोफेसर लुग्गी जिंगल्स आणि रघुराम राजन यांच्या मार्गदर्शनाखाली त्यांनी हे साध्य केले आहे. डिसेंबर 2018 मध्ये सुब्रमण्यम यांना मुख्य आर्थिक सल्लागार बनवण्यात आले होते. त्यांना बँकिंग, कॉर्पोरेट गव्हर्नन्स आणि आर्थिक धोरणाचे मास्टर मानले जाते.