पृथ्वीवर अनेक प्रकारचे प्राणी आढळतात. यातील अनेक प्राणी अतिशय विचित्र आणि अद्वितीय आहेत. सरडा हा असा जीव आहे, जो अनेक वेळा आपला रंग बदलतो, पण आता शास्त्रज्ञांनी रंग बदलू शकणाऱ्या एका अनोख्या माशाचा शोध लावला आहे. सर्वात आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे मृत्यूनंतरही हे मासे त्याच्या वातावरणानुसार रंग बदलू शकतात.
शास्त्रज्ञांनी त्यांच्या नवीन अभ्यासात हॉगफिश नावाचा मासा शोधला आहे. हा मासा लैचनोलाईमस मैक्सिमस (Lachnolaimus maximus) या नावाने ओळखला जातो. हा मासा मेल्यानंतरही वातावरणानुसार रंग बदलतो, हेच त्याचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य आहे. हा मासा समुद्रातील खडकांमध्ये राहतो. हा मासा सामान्यतः उत्तर कॅरोलिना ते ब्राझीलपर्यंत अटलांटिक महासागरात आढळतो. कदाचित मासे शत्रूंपासून स्वतःचे रक्षण करण्यासाठी आणि आपल्या जोडीदाराला संकेत देण्यासाठी असे करतात.
शास्त्रज्ञांना हे जाणून सर्वात जास्त आश्चर्य वाटले की हा अद्वितीय मासा मृत्यूनंतरही आपला रंग बदलतो. नेचर कम्युनिकेशन्स जर्नलमध्ये एक नवीन संशोधन प्रकाशित झाले आहे. संशोधनानुसार, तज्ञांनी मायक्रोस्कोपी वापरून माशांच्या वेगवेगळ्या भागांवर प्रकाशाचा प्रभाव निश्चित केला.
शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की क्रोमॅटोफोरच्या खालच्या बाजूस SWS1 नावाचे प्रकाश रिसेप्टर्स जे त्वचेला रंग देतात ते या प्रक्रियेत भूमिका बजावू शकतात. संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार, रिसेप्टर्स माशांना त्यांच्या त्वचेच्या वेगवेगळ्या भागात कुठे आणि कसे बदल होत आहेत याबद्दल प्रतिक्रिया देतात.
संशोधकांच्या मते डोळ्यांप्रमाणेच या प्राण्यांची त्वचाही प्रकाशाप्रति संवेदनशील असते. शास्त्रज्ञांनी स्पष्टपणे सांगितले असले तरी ते डोळ्यांचे काम करत नाही. या संशोधनाच्या मदतीने तज्ज्ञांनी हॉगफिश माशांचा विकास, अधिवास आणि इतर वर्तणूक जाणून घेतली आहे. यासोबतच जलद बदल करण्याची क्षमताही समजून घेतली.
संशोधकांचे म्हणणे आहे की असे अनेक जीव समुद्रात आढळतात ज्यांच्यात रंग बदलण्याची क्षमता असते. हे त्यांना तापमान बदल मॅनेज करण्यास, जोडीदारांना आकर्षित करण्यास आणि लपण्यास मदत करते. अमेरिकेतील नॉर्थ कॅरोलिना विद्यापीठातील संशोधकांचे म्हणणे आहे की माशांच्या शरीरातील पेशी, ज्यांना क्रोमॅटोफोर्स म्हणतात, त्यात रंगद्रव्ये, क्रिस्टल्स किंवा लहान परावर्तित प्लेट्स असतात. या प्लेट्स माशांना रंग बदलण्यास सक्षम करतात.