काल सकाळी सुजय कंपनीत जायला निघाला तेव्हाची गोष्ट. सुजयनं शूज घालून लेस बांधायाला सुरुवात केली आणि लॅपटॉपची सॅक खांद्यावर अडकवणार इतक्यात सुजाता लंच बॉक्स घेऊन आली.
“ज्यु… आरे संध्याकाळी लवकर यायचं लक्षात आहे ना? आपल्याला साडी घ्यायला शॉपिंगला जायचयं. मी तुला सांगितलं होतं.’
“अगं, तू काल दोन दिवसात जायचयं म्हणाली होतीस. आज संध्याकाळी जायचं काही बोलली नाहीस.’
“अरे असं काय करतोस! उद्याच संक्रांत आहे आणि आमच्या ग्रुपच हळदीकुंकाचा कार्यक्रम आपल्याकडेच आहे. मी तुला म्हणाले पण होते हळदीकुंकाचा ड्रेसकोड “बॉटल ग्रीन’ आहे म्हणून. आणि ती साडी आणायला आपल्याला आज जायचंय आणि दोन दिवस म्हणजे काल आणि आज दोन दिवसच होतात ना? तुला माझ्याबरोबर शॉपिंगला यायचं नसलं की हे असलं काहींतरी सुचत असतं.’
सुजयसाठी ही संक्रातीची सुरुवात होती. हे हळदीकुंकाच्या धार्मिक कार्यक्रमात “ड्रेसकोड’चं काय काढलंय हे विचारावं असं त्याच्या मनात आलं होतं, पण सकाळी सकाळी सुजाताच्या रंगाचा “बेरंग’ होऊ नये म्हणून… “येतो लवकर’ असं म्हणून तो निघाला.
ट्रॅफिक जाम आणि रेड सिग्नल यांच्या अडथळ्यातून मार्ग काढत सुजय कसाबसा निघाला आणि नेमकं युनिव्हर्सिटी चौकात ट्रॅफिक पोलिसांचा चेकिंग स्क्वॉड आडवा आला. संध्याकाळी शॉपिंगला जावं लागणार या विचारानं आधीच चिडलेल्या सुजयनं त्यांना गाडीचे पेपर दाखवले पण त्यात आणखी पंधरा मिनिट गेली. आणि आज बहुतेक “लेट मार्क’ होणार या विचारानं तो आणखीनच वैतागला. कारण “सिनीयर मोस्ट’ असल्यामुळे त्याच्या “रेप्युटेशन’ला ते शोभणारं नव्हतं.
आपल्या डेस्कवर बसून त्यानं “लॉग इन’ केलं आणि आजचे कॉल चेक करायला सुरुवात केली. अकरा वाजून गेले तरी शेजारच्या डेस्कवरची माधुरी अजून आली नव्हती आणि त्याच्या मनात शंकेची पाल चुकचुकली.
त्यानं प्युनला हाक मारली आणि चौकशी केली.
“सर, माधुरी मॅडम दोन दिवस येणार नाहीत. (पुन्हा दोन दिवस!) लग्न झाल्यानंतरच त्यांची ही पहिलीच संक्रांत आहे ना. संक्रांतीचं “वाण’ घ्यायला माहेरी जाणाराय असं काल म्हणत होत्या.’ त्यांच्या जवळच राहणाऱ्या प्युननं, जाधवनं इत्यंभूत माहिती पुरवली. माधुरी मॅडम नाहीत म्हटल्यावर जास्तीच काम करणं तर आलंच पण संध्याकाळी लवकर जाणंही शक्य होणार नव्हतं. आणि “माझ्याबरोबर तुला यायचच नसतं’ ही रेकॉर्ड त्याला रात्री पुन्हा “हाय व्हॅल्यूम’मध्ये ऐकावी लागणार होती. कालच सुजातानं “भोगी’ हा नव्या धान्यापासून बनवलेले पदार्थ खाण्याचा, उपभोगाचा दिवस आहे, असं सांगितलं होतं पण सकाळपासून काही उपभोगण्याऐवजी नसते. “भोग’ मात्र त्याच्यामागे लागले होते. सुजयनं थोड्याशा त्राग्यानेच दोन कॉल अटेंड केले आणि तो संध्याकाळी जाण्याचं कसं करावं या विचारात पडला.
इतक्यात जाधव पुन्हा आला. “सर, वाघ सरांनी (एचओडी) तुम्हाला बोलावलंय.’ दात विचकत तो म्हणाला. आणि जाधवनं दात विचकले म्हणजे काही तरी गडबड असते हा त्याचा आतापर्यंतचा अनुभव होता. आता कशासाठी बोलावलं असेल याचा विचार करतं तो उठला आणि साहेबांच्या केबीनकडे निघाला. “सुजय, कॉंग्रॅट्स. कंपनी एक वर्षासाठी तुला यूएसला पाठवतेय. विथ डिशनल पर्कस आणि आठ दिवसात तुला “व्हिसा’ काढून एचओला रिपोर्ट व्हायचंय.’ वाघसाहेब कधी नव्हे ते शेकहॅंड करीत म्हणाले.
“सर, ही ऑफर मी आधी दोन वेळा रिफ्यूज केली आहे आणि मला त्यात अजिबात इंटरेस्ट नाही हे तुम्हालाही माहीत आहे.’
“सॉरी पण ह्यावेळी तुला जावं लागणार आहे. मला एचओच्या स्ट्रिक्ट इन्सट्रक्शनस आहेत.’ वाघ सर निर्विकारपणे म्हणाले.
“ऑल द बेस्ट’, असं म्हणून त्यांनी मोबाइल उचलला आणि दुसऱ्या कुणाशीतरी बोलण्यास सुरुवात केली. नाईलाजानं सुजय उठला आणि केबीनच्या बाहेर पडला.
यंदाची संक्रांत “वाघा’वर येणार आहे असं कालच त्यानं वर्तमानपत्रात वाचलं होतं पण ती आपल्यावर वाघसाहेबाच्या रूपात आलीय असं त्याला आता वाटू लागलं. बरं वाटत नाही असं सांगून लवकर निघायचं त्यानं ठरवलं आणि इतक्यात त्याच्या मोबाइलची रिंग वाजली.
“हॅलो, सुजाता बोलतेय. अरे संध्याकाळी तू लवकर नाही आलास तरी चालेल. माझी मैत्रीण पमा माझ्याकडे येणार आहे आणि आम्ही दोघी दुपारीच शॉपिंगला जातोय, पण तुझ्यासाठी एक छोटसं काम आहे. येता येता वीस “लेमन सेट’ घेऊन ये. हळदीकुंकासाठी येणाऱ्या मैत्रिणींना “वाण’ द्यायचंय ना. जास्त कॉस्टली पण नको हं आणि हो, सकाळी मंडईतून पालेभाज्या, फ्रूट्स आणि गव्हाच्या ओंब्या पण आणायच्या आहेत.’
“अगं पण हे सगळं आधीच आणायचं ना. तुला तसा वेळ होता. तो थोडा चिडूनच बोलला.’
“अरे, आपल्याकडचं हळदीकुंकू काल अचानक ठरलयं. ह्यावर्षी ते बी2 मधल्या माधुरी कुलकर्णींकडे ठरलं होतं. पण त्यांना आज बरं नाहीयं.’
शॉपिंग कॅन्सल झालं तरी “वाणा’चं हे नवीन घोंगडं त्याच्या गळ्यात पडलं होतं. एखाद्यावर “संक्रांत’ येणं म्हणजे काय याचा पुरेपूर अनुभव आज सुजयला येत होता. लवकर जायचं नसल्यामुळे सुजय थोडासा रिलॅक्स झाला. सहा वाजता त्यानं “लॉग आउट’ केलं आणि तो निघाला. अजूनही यूएसच्या ऑर्डरचा भुंगा त्याच्या डोक्यात पिंगा घालतं होता.वाटेत लागणाऱ्या सेंट्रल मॉलमधून त्यानं लेमनसेट विकत घेतले. तिथंही त्याचा धक्का लागून रॅकवरचा काचेचा ग्लास पडून फुटला आणि त्याचे पैसे त्याला द्यावे लागले होते आणि पुन्हा ट्रॅफिकमधून मार्ग काढत आठ वाजेपर्यंत घरी पोहोचला.
सुजातानं सकाळी लवकर मंडईत जायचं आहे याची पुन्हा एकदा आठवण करून दिली. दिवसभर प्रत्येक गोष्ट मनाविरुद्ध घडत गेल्यामुळे तो “एक्झॉस्ट’ झाला होता. त्यामुळे कधी झोप लागली हे त्यालाही कळलं नाही. सकाळी जाग आली ती वाघ सरांच्या कॉलनं. “हॅलो, सुजय. हॅपी संक्रांत.’ इतक्या सकाळी वाघ सरांचा फोन म्हणजे आता आणखी काही वाढून ठेवलंय की काय, असा एक विचार त्याच्या मनात येऊन गेला. “सुजय, तुझ्यासाठी गुड न्यूज आहे. काल रात्री बोर्ड मिटींग झाली. तुझं यूएसचं डेप्युटेशन कॅन्सल झालंय. माझी पण मॅन्युफॅक्चर डिपार्टमेंटला ट्रान्स्फर झालीय आणि सध्याचा माझा चार्ज तुझ्याकडे द्यायचा डिसिजन झालायं.’
पुढचं काही ऐकवायच्या मनस्थितीत आता अजय नव्हता. ध्यानीमनी नसताना तो “हेड ऑफ डिपार्टमेंट’ झाला होता. त्याच्यावर आलेलं “संक्रांती’चं मळभ दूर झालं होतं. वाघावर आलेली संक्रांत त्याच्यासाठी “उत्तरायणा’ची शुभ प्रभात घेऊन आली होती. धावत धावत तो किचनमध्ये गेला आणि कॉफी करत असलेल्या सुजाताच्या गळ्यात हात टाकत म्हणाला. “सुजू डार्लिंग… तू आज मैत्रिणींना वाण देणार असलीस तरी मी पण तुला आज एक “वाण’ देणार आहे. तुझं आटोपलं की आज शॉपिंगला जायचयं. तुझ्यासाठी एक “काळी चंद्रकळा’ घ्यायची आहे ह्या संक्रांतीची खास आठवण म्हणून. सुजयला आज सातवं आसमान ठेंगण झालं होतं. संक्रांतीनं जाता जाता “एचओडी’चं हे शुभ फल त्याच्या पदरात टाकलं होतं आणि “तिळगुळ’ मिळण्याच्या अगोदरच त्याचं तोंड आज “गोड’ झालं होतं.
– कृष्णकेशव