न्युयॉर्क : अमेरिकेतीलच नव्हे तर जगातील वाहन उद्योग क्षेत्राचा संपूर्ण चेहरामोहरा बदलून टाकणारे अमेरिकेतील अब्जाधीश उद्योगपती एलन मस्क यांनी कृत्रिम बुद्धीमत्तेच्या (आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स -एआय) क्षेत्रात अतिशय वेगाने संशोधन सुुरु केले आहे.
टेस्ला या जगप्रसिद्ध वाहननिर्मिती क्षेत्रातील कंपनीचे सीईओ असणाऱ्या मस्क यांनी कृत्रिम बुद्धीमत्तेच्या क्षेत्रात संशोधनासाठी न्युरालिंक नावाची कंपनी स्थापन केली आहे. या कंपनीतर्फे सुरु असलेल्या संशोधनाचा एक भाग म्हणून डुकराच्या मेंदूतील प्रत्यक्ष हालचाली त्याच क्षणी समजाव्यात यासाठी गरट्रूड नावाच्या मादी डुकराच्या मेंदूत संगणक चिप बसवण्यात आली आहे. गरट्रूड याचा अर्थ शक्ती किंवा बल. तर ही गरट्रूड मादी शुक्रवारी मस्क यांनी सर्वांसमोर सादर केली. दोन महिन्यांपूर्वी तिच्या मेंदूत नाण्याच्या आकाराची चीप बसवली गेली आहे. तिच्या वागण्याचे प्रत्यक्ष दर्शन कंपनीतर्फे शुक्रवारी घडवण्यात आले. जेव्हा ती गवत हुंगत होती किंवा खात होती तेव्हा तिच्या मेंदूतील क्रिया आलेखाद्वारे दाखवण्यात आल्या. त्यावेळी ती आजूबाजूच्या परिस्थितीचे भान विसरून एकाग्रतेने खात असल्याचे तिच्या मेंदूतील क्रियांद्वारे दिसून आले.
मस्क यांनी या चीपचे वर्णन वायर्सनी जोडलेले कवटीतील फिटबिट असे केले आहे. या चीपला अमेरिकेच्या अन्न व औषध प्रशासनाकडून जुलै 2020 मध्ये मान्यता मिळालेली आहे. केवळ मेंदू आणि डोक्याला भूल देऊन यंत्रमानावद्वारे या चीपच्या रोपणाची शस्त्रक्रिया केली जाते. ही चीप आणि डुकरासंदर्भातील कोणतीही वैज्ञानिक आकडेवारी मस्क यांनी अद्याप जाहीर केलेली नाही. मात्र हे संशोधन पूर्णपणे विकसित झाल्यानंतर माणसाच्या मेंदूतील विचार, भावना यांची स्थिती स्मार्ट फोनद्वारे नियंत्रित करता येईल.
एवढेच नव्हे तर टेलीपथीप्रमाणे दुसऱ्याच्या भावना जाणून घेता येतील असा दावा मस्क यांनी केला आहे. न्युरालिंक कंपनीने 15 कोटी डॉलरचा निधी उभा केला आहे. त्यातील दहा कोटी डॉलर मस्क यांनी स्वतः गुंतवले असल्याची माहिती द गार्डियन वृत्तपत्राने दिली आहे. सध्या या कंपनीत 100 कर्मचारी असून लवकरच कंपनीच्या कामाचा विस्तार करून दहा हजार कर्मचाऱ्यांची नव्याने भरती करण्यात येणार असल्याचे मस्क यांनी सांगितले आहे.
आठवणी साठवून पुन्हा रिप्ले करता येणार!
वायरलेस ब्रेन-मशिन इंटरफेस तयार करण्याच्या उद्देशाने मस्क यांनी 2016 मध्ये न्युरालिंक ही कंपनी स्थापन केलेली आहे. त्याला ब्रेन-कम्प्युटर इंटरफेस किंवा न्युरल कंट्रोल इंटरफेस असेही म्हटले जाते. मेंदूचा बाहेरील यंत्राशी संपर्क ठेवण्यासाठीची ही व्यवस्था असते. यासंदर्भातील संशोधनाच्या यशस्वीतेनंतर मानवी मेंदू आणि मणक्याच्या व्याधींवर उपचार करणे, अवयवरोपण सोपे होणार असल्याचे एलन मस्क यांचे म्हणणे आहे. मानवावरील कोणतीही शस्त्रक्रिया पूर्णपणे यंत्रमानवाद्वारे व्हावी या दिशेने त्यांचे काम सुरु आहे. मानवी मेंदूमध्ये अशा प्रकारची चीप बसवल्यानंतर माणूस आठवणी साठवून ठेवू शकेल आणि त्या पुन्हा रिप्ले करू शकेल.