Deposit | Lok Sabha Election 2024 – लोकसभा निवडणुकीत एखाद्या पराभूत उमेदवारासाठी नामुष्कीजनक गोष्ट म्हणजे त्याचे डिपाॅझिट जप्त होणे, असे मानले जाते. निवडणुकीचा उमेदवारी अर्ज भरताना निवडणूक आयोगाकडे काही रक्कम उमेदवाराला अनामत रक्कम म्हणून ठेवावी लागते.
ठराविक संख्येने मते मिळवणा-या उमेदवाराला ही रक्कम परत मिळते. मात्र, या ठराविक टक्केवारीपेक्षा कमी मते मिळवणा-या उमेदवाराला ही अनामत रक्कम परत मिळत नाही. त्याला उमेदवाराने डिपाॅझिट गमावले असे म्हणतात. । Deposit | Lok Sabha Election 2024
लोकप्रतिनिधी कायदा, १९५१ नुसार, संसदीय किंवा विधानसभा निवडणूक लढविणाऱ्या प्रत्येक उमेदवाराला विशिष्ट सुरक्षा रक्कम जमा करणे बंधनकारक आहे. संसदीय निवडणूक लढवण्यासाठी २५,००० रुपये आणि विधानसभा निवडणुकीसाठी १०,००० रुपये.
निवडणूक लढवण्यासाठी फक्त गंभीर उमेदवारांनीच नामांकन दाखल केल्याची खात्री करण्यासाठी अनामत रक्कम अनिवार्य आहे. देशात मुक्त आणि निष्पक्ष संसदीय आणि विधानसभा निवडणुका पार पाडण्यासाठी भारत निवडणूक आयोग अनेक पावले उचलतो. त्यामुळे सुरक्षा रक्कम जमा करणे ही त्यापैकीच एक आहे.
आता, उमेदवाराला मतदारसंघातील एकूण वैध मतांच्या एक षष्ठांश पेक्षा कमी मते मिळाल्यास, त्याची सुरक्षा ठेव गमावली जाईल. याचा अर्थ असा की ज्या लोकसभा उमेदवाराने २५,००० रुपये ही रक्कम जमा केली होती, त्याला निवडणूक आयोगाकडून परतावा दिला जात नाही.
समजा, एखाद्या लोकसभेच्या जागेवर १०,००,००० वैध मतदान झाले, तर सुरक्षा ठेव वाचवण्यासाठी, प्रत्येक उमेदवाराला एकूण वैध मतांपैकी एक षष्ठांश मते मिळवावी लागतील. याचा अर्थ प्रत्येक उमेदवाराला १,६७,००० पेक्षा जास्त मते मिळणे आवश्यक आहे.
१९५१-५२ च्या पहिल्या लोकसभा निवडणुकीत एकूण उमेदवारांपैकी जवळपास ४० टक्के उमेदवारांची अनामत रक्कम जप्त झाली होती. तर २०१९ मध्ये लोकसभा निवडणूक लढवणाऱ्या उमेदवारांपैकी जवळपास ८६ टक्के उमेदवारांनी अनामत रक्कम जप्त झाली होती. । Deposit | Lok Sabha Election 2024