पुणे – रेल्वे नेटवर्क हे जगातील सर्वात जुने वाहतुकीचे साधन आहे. जलद ट्रेनपासून ते बुलेट ट्रेनपर्यंत अनेक देशांमध्ये रेल्वे धावू लागल्या आहेत. रेल्वे नेटवर्कचा इतिहास ग्रीसशी संबंधित आहे आणि 6व्या शतकातील रेल्वे नेटवर्कचे पुरावे आहेत. जगातील शेकडो देशांमध्ये रेल्वे नेटवर्क हे सर्वात लोकप्रिय माध्यम आहे, परंतु यानंतरही काही देश असे आहेत जिथे आजपर्यंत एकही ट्रेन नाही. होय, ऐकून तुम्हाला धक्का बसेल, पण हे खरे आहे. आज आम्ही तुम्हाला जगातील अशाच काही देशांबद्दल सांगत आहोत जिथे अजून ट्रेन धावत नाही.
‘या’ देशांमध्ये आजपर्यंत एकही ट्रेन नाही –
1. अंडोरा
अंडोरा हा लोकसंख्येनुसार जगातील 11 वा आणि क्षेत्रफळानुसार 16 वा सर्वात लहान देश आहे. तथापि, फ्रेंच रेल्वे मार्ग, जो टूलूस आणि लाटौर डी कॅरोलला जोडत असे आणि या देशाच्या सीमेपर्यंत सुमारे 1.2 मैल धावत असे. पण अंडोराकडे कधीच रेल्वेचे जाळे नव्हते. सर्वात जवळचे स्टेशन फ्रान्समध्ये आहे आणि या देशात जाण्यासाठी बससेवा येथून चालते. हे फक्त अंडोरा-ला-वेला आहे.
2. भूतान
भूतान हा दक्षिण आशियातील सर्वात लहान देश आहे. आतापर्यंत या देशात रेल्वेचे कोणतेही जाळे नाही. पण भूतानचा दक्षिण भाग भारतीय रेल्वे नेटवर्कशी जोडला जावा, यावर विचार केला जात आहे. भारताने नेपाळमधील तोरीबारी पश्चिम बंगालमधील हाशिमाराशी जोडण्याची योजना आखली आहे. 11 मैल लांबीचा हा रेल्वे मार्ग भूतानमधून जाणार असल्याचे सांगण्यात येत आहे.
3. सायप्रस
सध्या, सायप्रसमध्ये कोणतेही कार्यरत रेल्वे नेटवर्क नाही. पण या देशात कधी ट्रेन धावलीच नाही, असं नाही. देशात 1905 ते 1951 पर्यंत रेल्वेचे जाळे अस्तित्वात होते. त्या ट्रेनने 76 मैलांचे अंतर कापले आणि 39 स्थानके पार केली. आर्थिक संकटामुळे ही एकमेव गाडी बंद पडली. सायप्रस माईन्स कॉर्पोरेशनने सुरू केलेला विस्तारही 1974 मध्ये बंद झाला.
4. पूर्व तिमोर
पूर्व तिमोरमधील दळणवळण नेटवर्क आणि वाहतूक पायाभूत सुविधांची स्थिती अत्यंत वाईट आहे. पूर्व तिमोरमध्ये रेल्वेचे जाळे कधीच नव्हते. या देशाची प्राथमिक वाहतूक व्यवस्था फक्त रस्ता आहे आणि तीही अत्यंत वाईट स्थितीत. देशात 310.7 मैल लांब विस्तारित विद्युतीकृत सिंगल ट्रॅक नेटवर्क तयार करण्याचा प्रस्ताव आहे. लॉस पालोस ते बोबोनारो या नेटवर्कद्वारे जोडले जातील.
5. गिनी-बिसाऊ
पश्चिम आफ्रिकेत वसलेले गिनी-बिसाऊ हे अशा काही आफ्रिकन देशांपैकी एक आहे जिथे रेल्वेचे जाळे कधीच नव्हते. रस्ते हे देशातील वाहतुकीचे एकमेव साधन आहे जे एका शहराला दुसऱ्या शहराशी जोडते. गिनी-बिसाऊने 1998 मध्ये पोर्तुगालशी करार केला. देशात रेल्वेचे जाळे निर्माण करण्यासाठी हा करार करण्यात आला. मात्र, त्यावर अद्याप कोणतेही काम झालेले नाही.
6. आइसलँड
आइसलँडमध्ये तीन रेल्वे नेटवर्क आहेत, परंतु देशात कधीही सार्वजनिक रेल्वे नेटवर्क नव्हते. आइसलँडमध्ये ऑटोमोबाईल वाहतूक हे रेल्वेसाठी सर्वात मोठे आव्हान मानले जात होते. देशाची लोकसंख्या खूपच कमी आहे, हवामान देखील खूप कठोर आहे आणि अशा परिस्थितीत तज्ञांनी नेहमीच रेल्वे नेटवर्क हे आव्हानात्मक काम मानले आहे. 1900 च्या सुरुवातीस, देशात रेल्वे नेटवर्कसाठी अनेक प्रस्ताव आणले गेले परंतु सर्व नाकारण्यात आले. यानंतर 2000 साली देशाच्या राजधानीत रेल्वे ट्रॅक बांधण्याशी संबंधित नवीन योजना आणण्यात आली.
7. कुवेत
कुवेत हा जगातील असा देश आहे जिथे तेलाचे प्रचंड साठे आहेत. असे असूनही येथे रेल्वेचे एकही जाळे नाही. सध्या कुवेतमध्ये अनेक रेल्वे प्रकल्पांची आखणी करण्यात आली आहे. देशाने 1,200 मैल लांब गल्फ रेल्वे नेटवर्कची योजना आखली आहे जी कुवेत शहर ते ओमानपर्यंत धावेल.
8. लिबिया
गृहयुद्धात लिबियातील सर्व रेल्वे मार्ग उखडले गेले. 1965 पासून लिबियामध्ये कोणतेही रेल्वे नेटवर्क कार्यरत नाही. लिबियामध्ये अनेक रेल्वे प्रकल्पांचे बांधकाम सुरू आहे. 2001 मध्ये रास अजदीर आणि सिरते यांना जोडणाऱ्या रेल्वे मार्गाचे कामही सुरू झाले. 2008 ते 2009 दरम्यान रास अजदीर आणि त्रिपोलीला जोडणाऱ्या रेल्वे मार्गावर काम सुरू झाले.
* याव्यतिरिक्त ‘या’ देशांमध्येही रेल्वे नाही!
या देशांशिवाय मकाऊ, माल्टा, मार्शल बेटे, मॉरिशस, मायक्रोनेशिया, नायजर, ओमान, कतार, रवांडा, सॅन मारिनो, सोलोमन बेटे, सोमालिया, सुरीनाम, टोंगा, त्रिनिदाद आणि टोबॅगो, तुवालू, वानुआतू आणि येमेन येथेही रेल्वे नाही.