नवी दिल्ली – चांद्रयान-3 पूर्ण करण्यात महिला शास्त्रज्ञ आणि अभियंत्यांनीही महत्त्वाची भूमिका बजावली. चांद्रयान-3 यशस्वी करण्यासाठी एस. सोमनाथ यांच्या व्यतिरिक्त प्रकल्प संचालक पी. वीरमुथुवेल, मिशन डायरेक्टर मोहना कुमार, विक्रम साराभाई स्पेस सेंटरचे (व्हीएसएससी) संचालक एस. उन्नीकृष्णन नायर, यूआर राव सॅटेलाइट सेंटर (यूआरएससी) संचालक एम. शंकरन आणि लॉन्च ऑथोरायझेशन बोर्ड यांचा मोलाचा वाटा होता.
1. एस सोमनाथ, इस्रोचे अध्यक्ष
व्हेईकल मार्क-3 च्या मदतीने चांद्रयान-3 कक्षेत पोहोचू शकले. एरोस्पेस अभियंता एस. सोमनाथ यांनी चांद्रयानच्या व्हेईकल मार्क-3 किंवा बाहुबली रॉकेटच्या डिझाइनमध्ये मदत केली होती. ते बंगलोरमधील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्सचे माजी विद्यार्थी आहेत आणि संस्कृत बोलू शकतात आणि यानाम नावाच्या संस्कृत चित्रपटात त्यांनी काम केले आहे.
2. वीरमुथुवेल, चांद्रयान-3 मिशनचे प्रकल्प संचालक
चांद्रयान-3 मिशनचे प्रकल्प संचालक वीरमुथुवेल यांनी चेन्नई येथून मास्टर ऑफ टेक्नॉलॉजीचे शिक्षण घेतले आहे. ते चांद्रयान-2 आणि मंगळयान मोहिमेशी संबंधित होते. त्यांनी त्यांच्या अनुभवाने चांद्रयान-3 मोहिमेला बळकट करण्यात मदत केली.
3. मोहना कुमार, मिशन डायरेक्टर
एस. मोहना कुमार हे चांद्रयान-3 चे मिशन डायरेक्टर आहेत. ते विक्रम साराभाई स्पेस सेंटरचे ज्येष्ठ शास्त्रज्ञ आहेत. चांद्रयान-3 च्या आधी ते एलव्हीएम 3-एम 3 मिशनवर वन वेब इंडिया 2 उपग्रहाचे संचालक होते.
4. एस. उन्नीकृष्णन नायर, व्हीएसएससीचे संचालक
एस उन्नीकृष्णन नायर आणि त्यांची टीम विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (व्हीएसएससी) मधील चांद्रयान-3 च्या प्रत्येक गंभीर पैलूवर देखरेख करतात. नायर यांनी जिओसिंक्रोनस सॅटेलाइट लॉन्च व्हेईकल (जीएसएलव्ही) मार्क-3 विकसित केले आहे. ते एरोस्पेस अभियंता आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्समधून त्यांनी शिक्षण घेतले.
5. एम शंकरन, यूआर राव उपग्रह केंद्राचे संचालक
एम शंकरन हे इस्रोचे पॉवर हाऊस मानले जातात. नवीन उर्जा प्रणाली आणि उर्जा उपग्रहांकडे नेणारे सौर ऍरे तयार करण्यात ते माहिर आहेत. त्यांना उपग्रह बनवण्याचा तीन दशकांहून अधिक अनुभव आहे. एम शंकरन चांद्रयान-1, मंगळयान आणि चांद्रयान-2 उपग्रहांचा देखील भाग होते.
6. ए. राजराजन, प्रमुख, लॉंच ऑथोरायझेशन बोर्ड(लॅब)
ए राजराजन हे एक प्रतिष्ठित शास्त्रज्ञ आहेत आणि सध्या श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्र डकचे संचालक आहेत. त्यांनी चांद्रयान-3 कक्षेत ठेवले. राजराजन हे कंपोझिट क्षेत्रातील तज्ज्ञ आहेत.
7.कल्पना के., यूआर राव सॅटेलाइट डेप्युटी प्रोजेक्टर संचालक
कोविड महामारीच्या अडचणी असतानाही कल्पना के यांनी चांद्रयान-3 टीमसोबत काम केले. अभियंता म्हणून त्यांनी आपले आयुष्य भारताचे उपग्रह बनवण्यासाठी समर्पित केले आहे. चांद्रयान-2 आणि मंगळयान या दोन्ही मोहिमांमध्ये त्यांचा सहभाग होता.
8. रितू करिधल श्रीवास्तव
रितू करिधल श्रीवास्तव इस्रो मधील वरिष्ठ शास्त्रज्ञ आहेत आणि भारताच्या मार्स ऑर्बिटर मिशनच्या (एमओएम) उप ऑपरेशन डायरेक्टर आहेत. त्यांचा जन्म लखनौमध्ये झाला आणि त्यांनी 1996 मध्ये लखनौ विद्यापीठातून भौतिकशास्त्रात एमएससी केले. बंगळुरू येथील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (आयआयएमसी) मधील एरोस्पेस अभियांत्रिकी विभागातून त्यांनी एमटेक देखील केले.