मे महिना सरत आला होता. मी आणि माझी पत्नी महाडला गेलो होतो. मी तिला सहजच विचारलं की, “तू गरम पाण्याचे झरे पाहिलेत का?’ तिच्या तोंडून कुठल्याही प्रश्नाला “नाही’ उत्तर आलं की मी खूश होतो, याचं एकमेव कारण मला मास्तरकी करायची संधी हवी असते.
सावित्री नदीवरचा पूल ओलांडला आणि आम्ही तुडील गावाच्या दिशेनी जात राहिलो. गरम पाण्याच्या कुंडांच्या दिशेनी रुंद पायवाट जात होती. क्षणभर मी मुख्य रस्त्यावर थांबलो आणि तिला म्हटलं, इथून दीड किलोमीटरवर कुंडं आहेत. ही वाट शेतांच्या मधून जातीय. आपण गाडी इथंच ठेवून पायी जाऊ या का? तिनी “नको’ म्हटल्यावर नाराजीनी गाडी आत घातली.
गाडी लावण्यासाठी थोड्याशा सपाट जागेच्या मी शोधात होतो. आणि ही आंब्याच्या झाडाच्या पानापानात बघत मानेच्या वेड्यावाकड्या हालचाली करत होती. लगडलेले आंबे पाहण्यासाठी शरीराला आणि नजरेला इतकं का शिणवतेस असं विचारत खाली उतरलो. झाडाकडं बोट करून ती म्हणाली, त्या फांदीच्या मागं बघ जरा. मी पाहिलं एक केवळ लंगोटी लावलेला विशीतला तरुण झाडावर चढलेला होता. ती म्हणाली, “ए आपण याचा फोटो काढायचा का? इतका काळा माणूस बघायला नाही मिळत.’ तिचा फोटो सेन्स अप्रतिम असल्यामुळे तिच्या हातात मी कॅमेरा दिला.
तिनी तो झाडाकडं रोखला तेव्हा एकाच वेळी कॅमेरा आणि तो तरुण यांची नजरानजर झाली. त्यानी हातानी माझ्या पत्नीला फोटो काढू नका, असा इशारा केला. ती नाराज होतीय हे लक्षात येताच मी म्हटलं, “अग तो लंगोटीवर आहे म्हणून फोटो काढू देत नाहीय. तो खाली उतरेल, छानपैकी धोतर नेसेल, शर्ट घालेल, भांग पाडेल आणि मग तुला पोझ देईल.’
“त्याचा काय उपयोग; मला फोटो हवाय तो त्याच्या काळ्या कुळकुळीत रंगासाठी.’ आमचं हे बोलणं चालू असताना तो खाली उतरला आणि तोंडानी म्हणाला, “फोटो काढू नका.’ झाडाखाली ठेवलेलं पोतं उचलून चालायला लागला. तिनी त्याला पुन्हा थांबवलं आणि पोत्यात काय आहे विचारलं. त्यांनी दोन आंबे काढून दाखवताच ती चित्कारली. “ए आम्हाला देशील?’
“देईन पण लवकर घ्या, मला लांब जायचं आहे.’
“कसे दिले?’ तिनी जिव्हाळ्याचा प्रश्न विचारला.
त्याने बेफिकिरीने म्हटलं, “दोनशे रुपये डझन.’ आता ती आतल्या आत चित्कारली. पुण्यातील साडेचारशेचा आकडा गिरवत बसली तरीही म्हणाली, “शंभरनी देणार का?’
“माई किती आंबा घेणार?’ ती काही बोलायच्या आत मी म्हटलं, “पोत्यातील सगळे.’
“असं म्हणताय, पोत्यात किती आहेत म्या मोजलं नाहीत ..पन सगळ्याचे पाचशे द्या. घ्यायचे असले तर पटकन घ्या, मला टाइम नाही.’
तिनी पर्समधून पुन्हा पुन्हा मोजून पैसे त्याच्या हातावर ठेवेपर्यंत माझे सगळे आंबे डिकीत ठेवून झाले. त्यांनी रिकामं पोतं झटकलं आणि तो झपझप चालत नदीच्या दिशेनी गेला.
तिनी माझं आणि मी तिचं अभिनंदन केलं. त्याचवेळी मागून आरडाओरड करत चार पाच लोकं काठ्या आपटत आले. त्यांनी आम्हाला विचारलं, “आत्ता तुम्ही कुणी लंगोटीवाला माणूस पाहिला का? हरामखोर आंबे चोरायला सोकावलाय.’
तिनी एका डोळ्याने मला दटावलं आणि दुसऱ्या डोळ्याने गाडीची डिकी बंद आहे की नाही पाहिलं. त्या लोकांनी चाऱ्ही पाची झाडं पुन्हा पाहिली आणि काठी आपटत नदीच्या दिशेनी गेले.
पत्नी म्हणाली, “आत्ता माझ्या लक्षात आलं की तो घाई का करत होता आणि फोटो का काढू देत नव्हता. चोर होता तो.’
गाडी रस्त्याला लागेपर्यंत तिचं एकच पालुपद होतं… “चोर होता तो.’ तिच्या प्रत्येक आवर्तनाला माझं लक्ष साइड मिररमधल्या तिच्या छबीकडं जात होतं.
– दीपक पारखी