मुलं लहान असली तरी त्यांचे स्वतःचे काही विचार त्यांच्या डोक्यात चाललेले असतात. त्यांच्या काही समजुती, कल्पना असतात. आपण मोठी माणसं मात्र आपल्या उद्योगात, विचारांमध्ये त्यांच्याकडे दुर्लक्ष करतो. सोहम नावाच्या एका निरागस मुलाच्या इवल्या डोक्यात काय चाललेले असते, याचा “आईशप्पथ’ या शॉर्ट फिल्ममध्ये वेध घेण्याचा प्रयत्न केलेला आहे.
ंमुंबईच्या चाळीतली लहानमोठी मुलं मैदानात क्रिकेट खेळतायत. पाचसहा वर्षांच्या सोहमकडे त्याची मामी, तिचा मुलगा निनाद ह्याला घेऊन आलीय. क्रिकेट खेळताना हा निनाद आऊट होतो. पण तो ते कबूल करीत नाही. त्याला शपथ घ्यायला लावतात, तेव्हा तो “आईशप्पत मी आउट झालेलो नाही.’ असे म्हणतो. सगळे गप्प बसतात आणि त्याला आउट न करता खेळू देतात. पण सोहमला माहीत असतं की, तो आउट झालेला होता. खेळ संपल्यावर घरी परतताना सोहम त्याला म्हणतो, “तू खोटी शप्पथ कशाला घेतलीस? आता मामीला काही झालं म्हणजे?’ निनाद सोहमपेक्षा थोडा मोठा आहे. तो म्हणतो, “त्याला काही नाही होत…’ पण सोहमच्या डोक्यातून हा विचार जात नाही. त्याच्या डोक्यात पक्कं असतं की, आपण जेव्हा एखाद्याच्या नावानं शप्पत घेतो, तेव्हा ती खरीच असायला हवी. नाहीतर त्याच्या बाबतीत काहीतरी वाईट होतं.
मग सोहम सारखा मामीवर लक्ष ठेवून राहतो. “तू बरी आहेस ना?’ असं अधूनमधून विचारतो. ह्याला वाटतं, मामी झोपली आणि उठलीच नाही तर? सगळे उठले तरी मामी सकाळी झोपून राहते. हा त्याच्या मनातली धास्ती आईला सांगू पाहतो. पण आई त्याला तोंड धुवायला पिटाळते. मोठ्या माणसांची नेहमीची रीत! लहान मुलं बोलणार म्हणजे ते बिनमहत्त्वाचंच असणार. ते कुठे ऐकत बसायचं!
मामी तिच्या घरी जायला निघते. सोहम मामीला सांगतो, “नीट सांभाळून जा. पोचल्यावर फोन कर.’ तिच्या फोनची वाट पाहत राहतो. आईला फोन लावायला सांगतो, पण मामीला फोन लागत नाही. सोहम घाबरतो. आईला सांगू लागतो की, “निनादनी त्याच्या आईची खोटी शपथ घेतलीय. त्यामुळे आता मामीच्या जिवाला धोका आहे.’ तेवढ्यात एकदाचा फोन वाजतो. ते सगळेजण मजेत असतात, सुखरूप असतात. दोनचार दिवसांत त्याला कळून जाते की, आपण चुकीचे समजत होतो. खोटी शपथ घेतली तरी चालते, काही होत नाही.
मुले पुन्हा क्रिकेट खेळू लागतात. आता सोहम आउट होतो. त्याला खेळ सोडायचा नसतो म्हणून तो ते नाकबूल करतो. त्याला मुलं शपथ घ्यायला सांगतात. ह्याचा हात गळ्याजवळ जातो पण प्रत्यक्षात तो शपथ काही घेऊ शकत नाही. आधीचा संस्कार त्याच्या डोक्यात इतका घट्ट बसलेला असतो की, तो त्याला पुसता येत नाही! एक तरल विषय तितक्याच नजाकतीनं या फिल्ममध्ये पेश केला आहे.
मायक्रोफिल्म
माधुरी तळवलकर