विस्तृतपाद हलासनहे शयन स्थितीतील एक आसन आहे. आपल्याला शयनस्थितीतले हलासन माहित आहेच. हिच हलासनाची स्थिती घेऊन दोन्ही पाय जास्ती जास्त लांब करणे म्हणजेच विस्तृतपाद हलासन होय. हे आसन करताना प्रथम शयन स्थितीत जावे. श्वास सोडावा, नंतर श्वास घेत- घेत दोन्ही पाय वर उचलावेत. दोन्ही पाय वर उचलून द्विपाद उत्तानपादासनाची अवस्था घ्यावी. श्वास सोडत -सोडत कंबर वर उचलावी. पाय डोक्यावरून मागे न्यावेत व तरंगते ठेवावेत.
हे आसन तोलात्मक असल्यामुळे तोल व्यवस्थित सांभाळावा. श्वास पूर्ण सोडून पाय डोक्यावरून खाली नेऊन दोन्ही पायांचे अंगठे जमिनीवर टेकवावेत. चवडे उभे करावेत मग दोन्ही हातांनी दोन्ही पायांचे अंगठे पकडावेत. दोन्ही पाय गुडघ्यात सरळ ठेवून एकमेकांपासून जास्तीत जास्त लांब न्यावेत. आसन स्थिती घेतल्यावर श्वसन संथ ठेवावे. आसन सोडताना दोन्ही हातांनी पायांचे अंगठे पकडलेल्या स्थितीतच दोन्ही पाय जवळ आणावेत. एकमेकांना चिकटवावेत. मग पायाचे अंगठे सोडून शयनस्थिती घ्यावी. श्वास सोडावा व नंतर श्वास घेत -घेत पाय जमिनीवरून गुडघ्यात न वाकवता उचलून सावकाश जमिनीवर टेकवावे.
या आसनात पाय गुडघ्यात सरळ ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे कारण पाय जर गुडघ्यात वाकवले तर तोल जाण्याची शक्यता असते. याही आसनात हलासनाप्रमाणे जालंदरबंध बांधला जातो. पाय विस्तृतपणे लांब केल्याने काही विशिष्ट ताण शरीरात निर्माण होतात. हात मागच्या दिशेने नेल्याने तोल सांभाळणे तसे अवघड जाते. सुरूवातीला कालावधी तीस सेंकदापर्यंत टिकवावा. पण नंतर सरावाने दीड ते दोन मिनिटांपर्यंत आसनस्थिती जमू लागते. या आसनाचे फायदे अनेक आहेत.
या आसनामुळे पाठीच्या कण्याची लवचिकता वाढते. जालंधरबंध बांधला गेल्यामुळे त्याचेही फायदे मिळतात. थॉयरॉइड ग्रंथींवर दाब येतो, त्यांचे कार्य सुधारते. कंबरेचे सांधे कार्यक्षम बनतात. सांधे जास्तीत जास्त बाजूला वळवल्यामुळे त्यांची कार्यक्षमता तर वाढतेच शिवाय सांध्यातील हालचालींचा दाब पोटाच्या स्रायूंवर पडल्यामुळे पचनेंद्रिये कार्यक्षम होतात. ज्यांच्या आतड्याला सूज आली आहे, यकृत बिघडलेले आहेत, मूत्रपिंडाचे विकार आहेत त्यांनी हे आसन अजिबात करू नये. या आसनात कंबरेतील उखळीच्या सांध्यावर दाब येतो पण ज्या व्यक्तींच्या कंबरेतील उखळीच्या सांध्यांमध्ये दोष असेल त्यांनीसुद्धा हे आसन अजिबात करू नये.
हलासनाची विस्तृतपादहलासन ही एक प्रगत अवस्था आहे. याचा उल्लेख प्राचीन ग्रंथांमध्ये आढळत नाही. परंतु अर्वाचिन ग्रंथांमध्ये मात्र याचा उल्लेख आढळतो. आसनात जास्तीत जास्त पाय दूर करता आले पाहिजेत पण योग तज्ञ म्हणजेच योग्य मार्गदर्शनाखालीच हे आसन करावे. या आसनामध्ये दोन्ही खांदे मानेजवळील पाठीचा कणा डोके दोन्ही पायांचे अंगठे व दोन्ही हात एवढे अवयव जमिनीवर टेकलेले असतात. परस्पर विरोधी ताण निर्माण होतात म्हणूनच हे आसन सांध्याच्या कार्यक्षमतेसाठी प्रत्येकाने जरूर करावे. ते खरोखर फायदेशीर आहे.