आधुनिक कलेचा (मॉडर्न आर्ट) विषय निघाला की रसिकाला एकदम पिकासोचे नाव आठवते. पाब्लो पिकासो विसाव्या शतकातील एक श्रेष्ठ स्पॅनिश कलावंत. चित्रकार, शिल्पकार अशा विविध प्रकारांनी त्यांची कारकीर्द आधुनिक कलाक्षेत्रात संस्मरणीय ठरली आहे. वैयक्तिक जीवनातील बऱ्यावाईट असंख्य घडामोडींसह इतके समृद्ध जीवन क्वचितच एखाद्या कलाकाराच्या वाट्याला येते.
स्पेनमधील मॅलागा या गावात 25 ऑक्टोबर 1881 रोजी त्यांचा जन्म झाला. त्यांचे वडील रूईथ ब्लास्को कलाशिक्षक होते. बाळाचे पाय पाळण्यात दिसतात या म्हणीप्रमाणे त्यांच्यातील कलेची ओळख दहाव्या वर्षीच कुटुंबीयांना झाली होती. बार्सेलोना येथे वडील शिक्षकपदावर असलेल्या कलासंस्थेत ते दाखल झाले. तेथे सर्वप्रथम गुण मिळवून उत्तीर्ण झाले.
श्रीमंत चुलत्याच्या मदतीने माद्रिदमधील “रॉयल ऍकॅडमी’मध्ये त्यांनी प्रवेश घेतला. पण शिक्षक आणि मित्र यांच्याशी बिनसल्याने त्यांना तेथून निघावे लागले. त्यामुळे चुलत्याचा आश्रयही तुटला, तसेच आजार, प्रेम, मैत्री जुळणे व तुटणे असे अनुभव घेत, कठीण परिस्थितीशी झगडत ते पॅरिस, बार्सेलोना, मॅलागा असे भटकत राहिले. 1904 मध्ये अमेरिकन लेखिका, नाटककार गर्टूड स्टाइन आणि तिचा भाऊ यांनी त्यांच्या कलेला पहिला प्रतिसाद दिला.
पिकासोंच्या कार्याचे अनेक कालखंडात वर्गीकरण केले जाते. त्यांच्या कामातील सर्वात सामान्यपणे स्वीकारले जाणारे कालखंड म्हणजे ब्लू पीरियड (1901-04), द रोझ पीरियड 1904-1907), आफ्रिकन-प्रभावित कालावधी (1907-1909), विश्लेषणात्मक क्यूबिझम (1909-1912) आणि सिंथेटिक क्यूबिझम (1912-1919). सुरुवातीचा काळ म्हणजे “नील कालखंड’. यामधे निळ्या आणि निळ्या-हिरव्या रंगाच्या छटा दाखवून केवळ इतर रंगांद्वारे उबवलेल्या उदासीन चित्रांचा समावेश आहे. यामधे मुलांसह आईची अनेक चित्रे तर काहीवेळा वेश्या आणि भिकारी असेसुद्धा विषय आहेत. त्यांच्या मित्र कार्ल्स कॅसेजमासच्या आत्महत्येमुळे त्यांच्यावर मोठा परिणाम झाला होता.त्यांनी कॅसेजमासच्या मरणोत्तर अनेक पोट्रेट रेखाटली. त्यानंतर कालानुरूप त्यांच्या चित्रकलेतून नानाविध विषय हाताळले गेले. स्पेनमधील यादवीमध्ये नाझींनी विमान हल्ला करून उद्ध्वस्त केलेल्या शहराचा विषय घेऊन त्यांनी गेर्नीका हे भव्य चित्र रंगविले. युद्धावर प्रखर भाष्य करणारे हे चित्र स्पॅनिश सरकारने 1937 सालच्या पॅरिसमधील जागतिक महोत्सवात प्रदर्शित केले.
आयुष्याच्या अखेरीस मात्र या आधुनिक जगातील प्रेरणांपेक्षाही त्यांना आदिमानवी वृत्तीची ओढ लागली. त्यांचा कलाविष्कार आदिमानवी गुणवत्तेने बहरून आला. पशू, पक्षी, घुबड, विदूषक या विषयांत ते बुडून गेले. मिनोटॉर, सेंटॉर या ग्रीक अलौकिक पौराणिक प्राण्यांमधील पाशवी शक्तीचा ठाव त्यांनी आपल्या रेखनातून आणि शिल्पातून घेतला. सर्कशीतील कसरती यासारख्या जीवनमरणाशी मुकाबला करणाऱ्या स्पॅनिश लोकांच्या आवडत्या खेळांचे त्यांना बालपणापासून आकर्षण होते, हे त्यांच्या चित्रांवरून दिसते. वयाच्या 92व्या वर्षी पिकासोंचे फ्रान्समधील मॉगीन्स या गावी 8 एप्रिल 1973 रोजी हृदयविकाराने निधन झाले. त्यांच्या मृत्यूने विसाव्या शतकातील पिकासोपर्व संपले.