पुणे – दिवे, मेणबत्त्या, फटाके आणि मिठाई, या सर्व गोष्टी दिवाळीचा सण खास बनवतात. आरोग्य तज्ज्ञ सांगत असले तरी आनंदाच्या या सणामध्ये सर्वांनीच आपल्या आरोग्याची विशेष काळजी घेणे गरजेचे आहे. आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, दिवाळीच्या फटाक्यांमुळे नैसर्गिकरित्या वातावरणात ध्वनी आणि वायू प्रदूषण वाढते.
या दोन्हीमुळे आरोग्याच्या गंभीर समस्या निर्माण होतात. फटाक्यांच्या धुरामुळे अस्थमा, हृदय व श्वसनाच्या रुग्णांना त्रास होऊ शकतो. अभ्यास दर्शविते की फटाक्यांमधून धुराचा संपर्क दीर्घकालीन हानीचा धोका वाढवतो. आरोग्य तज्ञांच्या मते, यामुळे फुफ्फुसाचे सर्व आजार वाढू शकतात आणि गंभीर परिस्थितीत फुफ्फुसाचे नुकसान होऊ शकते.
या गोष्टी लक्षात घेऊन प्रत्येकाने दिवाळीत खूप काळजी घेणे गरजेचे आहे. दिवाळीच्या काळात फटाके, अगरबत्ती, मेणबत्त्या जास्त प्रमाणात जाळल्याने हवेची गुणवत्ता खराब होते. जे लोक या प्रकारच्या हवेच्या गुणवत्तेचा दीर्घकाळ संपर्क साधतात त्यांना फुफ्फुसाच्या आजाराचा धोका वाढतो. आधीच आजारी असलेल्या लोकांसाठी हे आणखी गंभीर असू शकते.
– खराब हवेची गुणवत्ता हानिकारक
डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, फटाक्यांच्या धुरामुळे हवेची गुणवत्ता खालावल्याने अस्थमा किंवा सीओपीडी सारख्या ऍलर्जीच्या रुग्णांसाठी अधिक समस्या निर्माण होऊ शकतात. फटाक्यांमधून निघणाऱ्या धुरात अशी अनेक घातक रसायने असतात ज्यामुळे शरीराच्या
अवयवांना गंभीर इजा होते. यामुळेच दिवाळीच्या काळात आरोग्याबाबत नागरिकांनी विशेष सतर्क राहण्याची गरज आहे. फटाक्यांच्या धुरापासून फुफ्फुस सुरक्षित ठेवण्यासाठी प्रत्येकाने प्रतिबंधात्मक उपाय करत राहावे.
– कोणत्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात?
फटाक्यांमुळे आरोग्याला होणारी हानी टाळण्यासाठी दिवाळीच्या दिवशी संरक्षणात्मक उपायांचा अवलंब करणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. मास्क घातल्याने वातावरणातील धूळ आणि माती आणि फटाक्यांमधून निघणाऱ्या धुरापासून तुम्ही सुरक्षित राहू शकता. याशिवाय ज्यांना श्वसनाचा त्रास आहे त्यांनी घराबाहेर पडू नये. दारे आणि खिडक्या बंद ठेवा जेणेकरून तुम्ही धुरापासून सुरक्षित राहू शकाल.
– ‘या’ गोष्टी लक्षात ठेवा
आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, मेणबत्त्या आणि दिव्यांऐवजी विद्युत स्रोतांचा वापर करणे हा पर्यावरण स्वच्छ ठेवण्यासाठी चांगला पर्याय ठरू शकतो. त्यामुळे घरातील वायू प्रदूषण कमी होण्यास मदत होते. मोकळ्या ठिकाणी नेहमी दुरूनच फटाके वाजवा.
फटाके पेटवताना प्रदूषण विरोधी मास्क लावा. वृद्ध लोक, दमा, सीओपीडी, ब्राँकायटिस आणि फुफ्फुसाच्या रुग्णांना फटाक्यांपासून दूर ठेवा. मुलांना हानिकारक आणि मोठ्या आवाजाच्या फटाक्यांपासून दूर ठेवा.