“आजीच्या जवळी घड्याळ कसले आहे चमत्कारिक’ या कवितेत चपखल बसेल अशा आमच्या आजीची आज बऱ्याच दिवसांनी आठवण आली. घड्याळात न बघता वेळ सांगण्याबरोबरच ती अनेक चमत्कार करून दाखवायची. त्यातला एक महत्त्वाचा चमत्कार म्हणजे लग्नकार्यात आलेल्या आहेराचं “सॉर्टिंग’! ऐकताना आजीजवळ असलेल्या अदृश्य घड्याळाइतकंच चमत्कारिक वाटेल; पण हे खरंय! म्हणूनच नातलगांपैकी कुणाच्याही घरात लग्नकार्य असेल तर एकवेळ लग्नाची अक्षत देणार नाहीत; “पण सॉर्टिंगला तुम्ही पाहिजेच बरं का…!’ असं आग्रहाचं निमंत्रण तिला असायचं.
जमलेल्या आहेरातून तातडीनं वापरून टाकायच्या वस्तू, ठेवणीतल्या वस्तू आणि दुसऱ्याच्या लग्नात आहेर म्हणून देता येतील अशा वस्तू… असं व्यावहारिक वर्गीकरण ती करून देत असे. मुख्य म्हणजे, स्टीलची भांडीही त्याला अपवाद नसत. त्याकाळी रोबोसारखं बोलणाऱ्या यांत्रिक पेनानं स्टीलच्या भांड्यांवर नावं कोरण्याची मोठी फॅशन होती. “अमुकतमुक यांचेकडून’ असं भांड्यांवर हौसेनं कोरलं जात असे. काहीजण भांड्याला कागदी पॅकिंग करून त्यावर नावाची चिठ्ठी लावायचे. डोळ्यांना दिसत नसूनसुद्धा आमची आजी नावं न कोरलेली भांडी केवळ स्पर्शावरून ओळखत असे आणि “ही आहेरात द्यायला होतील,’ असं सांगत असे. एकेकाळी “पावसात भिजून’ गाजलेलं घड्याळ बंद पडलं म्हणून आजीची आठवण आली, असं कदाचित वाटेल. परंतु आज या आठवणींमागे चक्क परकीय शक्तींचा हात आहे.
पाकिस्तानातून आलेली बातमी धक्कादायक आहे. काही दिवसांपूर्वी तिकडे सत्तांतर झालं. अर्थात भारत-पाकिस्तानसंबंधात त्याचा फारसा फरक पडला नाही; पडणारही नाही. पण तिकडच्या नेत्यांना सत्ता गेल्यानंतर काय-काय भोगावं लागतं, याचा पुन्हा एकदा अनुभव आला. इम्रान खान यांचा “टाइम’ चांगला नसल्याचे संकेत देऊन घड्याळ थांबलेलं नाही. ते इम्रान खान यांच्या मागेच लागलंय. अर्थात त्याचं कारणही तसंच आहे. भेट म्हणून मिळालेल्या वस्तू आपण सांभाळून ठेवतो… किंवा फार-फार तर आहेरात मिळालेल्या वस्तू आजीच्या सल्ल्यानं आहेर म्हणून देऊन टाकतो. पण इम्रान खान यांनी त्यांना भेट म्हणून मिळालेली तीन महागडी घड्याळं चक्क विकून टाकल्याचा आरोप होतोय.
पाकिस्तानची आर्थिक स्थिती चांगली नाही, हे ठाऊक होतं; पण किमान पंतप्रधानांची स्थिती चांगली असायला हरकत नव्हती. शिवाय, पाकिस्तानातल्या कायद्यानुसार, राष्ट्रप्रमुखाला अन्य देशांच्या प्रतिनिधींकडून मिळालेल्या भेटवस्तू सरकारी खजिन्यात जमा कराव्या लागतात. त्या वस्तूंचं मूल्य ठरवलं जातं आणि मग पन्नास टक्के रक्कम भरून राष्ट्रप्रमुखाला त्या “गिफ्ट’ विकत घ्याव्या लागतात. पण इम्रान यांनी सौदी अरेबियाच्या राजपुत्राने दिलेल्या सोन्याच्या घड्याळासह तीन घड्याळं परस्पर विकून साडेतीन कोटी रुपयांची कमाई केल्याचा आरोप आहे.
भेट म्हणून आलेली घड्याळं इम्रान यांनी कुणाला भेट दिली असती तरी फारसं काही वाटलं नसतं. पण सर्वोच्च पदावरच्या माणसानं अशा प्रकारे भेटवस्तू विकल्याचा आरोप होणं किती दुर्दैवी आहे! इतरत्र अशा घटना “चिंधीचोरी’ मानल्या जातात. पाकिस्तानातल्या आर्थिक संकटाचा खरा पुरावा या घटनेतून मिळाला. इम्रान स्वतः देशोदेशी जाऊन कर्ज मागत होते तेव्हापासून सुरू झालेला हा केविलवाणा प्रवास इथे येऊन थांबेल असं अजिबात वाटलं नव्हतं.