पुणे – जगातील सर्वात मोठी लस उत्पादक कंपनी असणाऱ्या सीरम इन्स्टिट्यूटने डिसेंबर महिन्यापर्यंत करोनावरील ऍस्ट्राझेन्का लशीचे 10 कोटी लस उत्पदनाचे उद्दिष्ट गाठण्यासाठी उत्पदनाचा वेग वाढवला आहे. त्याच महिन्यात भारतात लसीकरण सुरू होण्याची शक्यता आहे.
ऍस्ट्राझेन्काच्या या लसीमध्ये सीरम इन्स्टिट्यूट भागिदार आहे. ही लस पणिामकारकरित्या करोनापासून संरक्षण देत असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. डिसेंबरमध्ये त्याच्या वितरणास सरकारी परवानगी मिळवण्याची अपेक्षा सीरमचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आदर पुनावाला यांनी सांगितले.
या लसीची सुरवात भारतात करण्यात येईल. दक्षिण आशियातील राष्ट्रे आणि कोवॅक्स या जागतिक आरोग्य संघटनेने पाठींबा दिलेल्या संघटनांमध्ये निम्मी निम्मी विक्री होईल. अस्ट्राझेन्का लशीचे सीरमने आतापर्यंत चार कोटी डोस गेल्या दोन महिन्यात तयार केले आहेत. नोव्हाव्हॅक्सचे डोस तयार करण्याची तयारी कंपनीने सुरू केली आहे.
आम्ही यात असणाऱ्या धोक्यामुळे खरे तर चिंतीत होतो. मात्र ऍस्ट्राझेन्का आणि नोव्हाव्हॅक्सचे डोस अतिशय उत्तम आहेत, असे पुनावाला यांनी स्पष्ट केले. जगात लस तयार करणाऱ्या कंपन्यांचा विश्वास पुनावाला यांच्या वक्तव्याने द्विगुणीत झाला आहे.
ऍस्ट्राझेन्काचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी पास्कल सोरीऑट म्हणाले, याचे सार्वजनिक स्वरूपात लसीकरण लवकरात लवकर म्हणजे डिसेंबर महिन्यात सुरू करण्यात येईल. त्यासाठी इंग्लंड सरकारकडून तातडीची परवानगी मिळेल. ती मिळाली की तीच कागदपत्रे भारत सरकारकडे सादर करण्यात येतील.
जगभरात करोनावर लस शोधणाऱ्यांना त्यांची लस कशी काम करते त्याचा तपशील आता उपलब्ध होत आहे. मात्र, हा विषाणू नाहिसा करणारे औषध शोधण्यात आणखी बराच कालावधी लागण्याची शक्यता आहे. लस परिणामकारक सिध्द झाली तरी त्याचे जलद गतीने आणि परिणामकारक रित्या वाटपाचे आव्हान कायम असणार आहे.
संसर्ग प्रत्यक्ष कमी किती झाला हे समजण्यासाठी दोन वर्ष जातील. त्यानंतर उत्पादनातील अडथळे आणि वाजवी किंमतीच्या आव्हानामुळे संपूर्ण जगभारत लसीकरण पोहोचण्यासाठी 2024 हे वर्ष उजाडेल, असे पूनावाला यांनी म्हटले आहे.
आघाडीच्या करोना योध्द्यांना अणि सर्वाधिक धोका असणाऱ्या घटकांना ही लस लवकर मिळेल याबाबत मला विश्वास आहे. भारताच्या 130कोटी जनतेला लस देण्याचे मोठे आव्हान आहे. देशाचा आकार आणि आरोग्य व्यवस्थेतील त्रूटी यामुळे हे आव्हान अधिक मोठे असणार आहे, असे पुनावाला यांनी मत व्यक्त केले आहे.
पीझर, बायोन्टेक या प्रतिस्पर्धी कंफन्यांची लस 90 प्रभावशाली असल्याचे मथळे गेल्या सप्ताहात छापून आले होते. मात्र त्यापेक्षा ऍस्ट्राझेन्काची लस अधिक प्रभावशाली असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. या लशीच्या वाहतुकीला शीतगृहांची सुविधा असणारी वाहतूक साधनांची आवश्यकता भअसेल कारण ही लस उणे 70 अंश सेल्सियस तापमानात साठवावी लागेल. त्यामुळे जगभर ही सोय असणे अवघड आहे. त्यामुळे रेफ्रिजेटरच्या तापमानात साठवता येणारी लस आम्ही तयार करू. साथीत सहजता महत्वाचा घटक राहणार आहे, असे पूनावाला यांनी स्पष्ट केले.
केंद्र सरकारने लसीसाठी 500 अब्ज रुपये बाजूला काढले आहेत. सप्टेंबर महिन्यात केंद्राने लसीसाठी 800 अब्ज रुपयांची तरतूद करण्याची गरज पुनावाला यांनी व्यक्त केली होती. त्यानंतर त्यांनी त्या वक्तव्यावर भाष्य करणे टाळले. पूनावाला यांनी कमी नफा ठेवत मोठा आर्थिक जुगार खेळला आहे. सुमारे 30 कोटी अमेरिकन डॉलर्स एवढी कंपनीने प्राथमिक गुंतवणूक केली आहे.
आम्ही आणि गेटस् फाउंडेशनने दिलेल्या देणगीतून पुरेशी गुंतवणूक केली आहे. थोडी फार असणारी तफावत बांगलादेश सारख्या राष्ट्रांतून आलेल्या अगाऊ ऑर्डरमधून पूर्ण होत असल्याचे त्यांनी सांगितले.