श्रीहरिकोटा – भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था इस्रो येत्या 14 जुलै रोजी बहुप्रतिक्षित चांद्रयान-3 मोहीम प्रक्षेपित करणार आहे. चांद्रयान-3 चा फोकस चंद्राच्या पृष्ठभागावर सुरक्षित लॅंडिंग करण्यावर आहे.
यापूर्वी, इस्रोने चांद्रयान-1 आणि चांद्रयान-2 या दोन मोहिमा सुरू केल्या होत्या, परंतु या दोन्ही मोहिमा चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरू शकल्या नाहीत. जर चांद्रयान-3 मोहीम यशस्वी झाली, तर अंतराळ क्षेत्रात भारताचे हे आणखी एक मोठे यश असेल.
इस्रोच्या अधिकाऱ्यांच्या मते, चांद्रयान-3 मोहीम चांद्रयान-2 चा पुढचा टप्पा आहे, जो चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरेल आणि विविध चाचण्या घेईल. यात प्रोपल्शन मॉड्यूल, लॅंडर आणि रोव्हर असेल. अभियानाच्या यशस्वितेसाठी नवीन उपकरणे तयार करण्यात आली आहेत. अल्गोरिदम सुधारण्यात आले आहेत.
14 जुलै रोजी दुपारी 2:35 वाजता हे मिशन श्रीहरिकोटा केंद्रातून उड्डाण करेल आणि जर सर्व काही योजनेनुसार झाले तर 23 किंवा 24 ऑगस्ट रोजी चंद्रावर उतरेल.
याआधी बुधवारी, श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन स्पेस सेंटरमध्ये चंद्रयान-3 असलेले एनकॅप्स्युलेट असेंबली एलव्हीएम-3 शी संलग्न करण्यात आले होते. या मोहिमेमुळे अमेरिका, रशिया आणि चीननंतर चंद्रावर सॉफ्ट लॅंड करणारा भारत हा जगातील चौथा देश बनणार आहे.
चंद्रावर उतरणे अवघड का? वाचा…
वास्तविक, चंद्रावर पुरेशी हवा आणि खूप धूळ नाही. जेव्हा एखादे अंतराळयान चंद्र किंवा मंगळावर उतरते तेव्हा त्याचा वेग कमी करावा लागतो; जेणेकरून चंद्राचे किंवा मंगळाचे गुरुत्वाकर्षण यानाला आत खेचते. पृथ्वी आणि काही प्रमाणात मंगळाच्या बाबतीत, सर्वात मोठे प्रारंभिक आव्हान हे ग्रहाचे वातावरण आहे.
जेव्हा एखादे वाहन मोकळ्या जागेतून बाहेर पडते आणि वायूच्या मोठ्या भिंतीशी आदळते तेव्हा टक्कर झाल्यामुळे भरपूर उष्णता ऊर्जा निर्माण होते. म्हणूनच पृथ्वीवर परतणारे किंवा मंगळावर उतरणारे अवकाशयान स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी उष्णता संरक्षण घेत असते. परंतु वातावरणात प्रवेश केल्यानंतर ते सावकाशपणे होण्यासाठी पॅराशूट वापरू शकतात.
परंतु अंतराळवीरांना भेडसावणारी खरी समस्या ही आहे की धूळ सर्वत्र साचते आणि गुरुत्वाकर्षणामुळे यान नियंत्रित राहण्यास मदत होते. हे लॅंडिंगवर देखील लागू होते. जेव्हा एखादे अंतराळ यान ग्रहावर/उपग्रहावर उतरते तेव्हा त्याचे रॉकेट थ्रस्टर्स धूळ सोडतात ज्यामुळे त्याच्या सेन्सर्सवर परिणाम होतो. बिघाडामुळे वाहन चुकीच्या दिशेने चालते.