करोनाच्या सावटातही उत्साहाला उधाण; घराघरात मंगलमय वातावरण
पुणे/फुरसुंगी – करोना संसर्गाचे सावट असूनही महिलांचा उत्साह तसूभरही कमी झालेला दिसून येत नाही. “आली, आली गौराई, सोन्यारूप्याच्या पावलानं… आली…आली गौराई, धनधान्याच्या पावलानं…’ या स्वागत गीतासह पारंपरिक पद्धतीने मंगळवारी (दि.25) गौरींचे आगमन होणार आहे. यासाठी घराघरातील गृहिणींकडून मंगलमय वातावरणात तयारी सुरू करण्यात आली आहे.
माहेरवाशीण म्हणून असलेल्या महालक्ष्मी तथा गौराई अनेक घरांमध्ये पिढ्यान्पिढ्या बसविल्या जातात. काही घरांमध्ये नवसाच्या, तर काहीजण हौस म्हणून गौराई बसवितात. गणरायापाठोपाठ येणाऱ्या ज्येष्ठा आणि कनिष्ठा माहेरवाशिणींचे स्वागत म्हणजे महिलांसाठी मोठा जिव्हाळ्याचा विषय आहे.
महालक्ष्मींच्या स्वागतासाठी महिलांची लगबग सुरू झाली आहे. काही घरांमध्ये पारंपरिक पद्धतीनुसार शाडूच्या, पितळ्याच्या तर काही ठिकाणी सात खड्यांच्या रूपांत गौरीचे मंगळवारी आगमन होणार आहे. गौराईला मंगळसूत्र, नेकलेस, मोहनमाळ, नथ, झुबे, बिंदी, कंबरपट्टा, बाजूबंद अशा दागिन्यांचा साज असतो. गौराईला काठापदराची किंवा जरीची साडी नेसवली जाते. बैठ्या आणि उभ्या अशा दोन प्रकारे गौराई बसविल्या जातात. या सणाचे वैशिष्ट्य म्हणजे सासू-सुना मिळून एकदिलाने गौराईची सेवा करतात.
गौराईच्या आगमनानिमित्त घराची स्वच्छता करण्यापासून ते त्यांच्यासाठी वैविध्यपूर्ण खाद्यपदार्थांची मेजवानी आणि रेखीव, कलाकुसरीच्या दागिन्यांची भेट देऊन महिला महालक्ष्मींच्या आगमनाची वाट पाहात आहेत. घरामध्ये गौराईचे आगमन झाल्यानंतर हळदीच्या ठशांनी चंदनाचे बोट लावलेल्या पावलांचे ठसे घरभर उमटवत गौराईचे मंगळवारी पूजन केले जाणार आहे. आगमन झाल्यानंतर बुधवारी (दि.26) पंचपक्वान्नयुक्त जेवणाचा बेत गौराईसाठी असेल. गोडधोड जेवण करून गुरुवारी (दि. 27) गौराईचे विसर्जन केले जाणार आहे.
बाजारात खरेदीसाठी नागरिकांची गर्दी
ज्येष्ठा गौरींच्या स्वागतासाठी सोमवारी बाजारपेठा फुलल्या होत्या. त्यामुळे महिला वर्गाने खरेदीसाठी गर्दी केली होती. महिलावर्गाकडून नवीन साड्या, दागिने, फराळाचे पदार्थ, सजावटीचे साहित्य आदींच्या खरेदीला प्राधान्य देण्यात येते. ज्येष्ठा आणि कनिष्ठा गौरींना सजविण्यासाठी विविध प्रकारच्या काठापदराच्या साड्या, वेगवेगळ्या प्रकारचे पारंपरिक दागिन्यांसह विविध आधुनिक पद्धतीचे दागिने महिलावर्गाचे लक्ष वेधून घेत आहे. याशिवाय सजावटीसाठी फुलांच्या माळा, मखरे, रांगोळ्या आदीच्या खरेदीसह गौरींचे मातीचे, पितळ्याचे मुखवटे बाजारात उपलब्ध असून, महिलांची खरेदीसाठी रेलचेल सुरू आहे.
सजावटीची लगबग…
गौराईनिमित्त घरात होणारी सजावट हे या उत्सवाचे वैशिष्ट्य. करोना संसर्गाचे सावट असले तरी घरातील सजावटीच्या कामाला उधाण आले आहे. शेतकरी, शिक्षण या सारखे सामाजिक विषयांसह यंदा करोनावर आधारित सजावट करून सुरक्षिततेचा संदेश देणाऱ्या सजावटीवरही नागरिकांकडून भर दिला जात आहे. गणेशोत्सव हा मांगल्याचा तर गौराई हा समृद्धीचा सण असल्याने गौराईच्या प्रतिष्ठापनेनंतर घराघरामध्ये मांगल्य, सुख, समृद्धीचा जो आनंद निर्माण होतो. तो पुढच्या गौराईच्या सणापर्यंत कायम टिकून राहतो, अशी महिलांची भावना आहे.
सायं. 5.30 पर्यंत मुहूर्त
यंदा गौरींचे आगमन मंगळवारी दुपारी 1.58 नंतर ते सायंकाळी 5.30 पर्यंत करावे. बुधवारी (26 ऑगस्ट) ज्येष्ठा गौरी पूजन, तर गुरुवारी (27 ऑगस्ट) रोजी गौरी विसर्जनादिवशी अदु:ख नवमी असून, दुपारी 12.36 नंतर सूर्यास्तापूर्वी करावे, अशी माहिती शारदाज्ञानपीठमचे अध्यक्ष पंडीत वसंतराव गाडगीळ यांनी दिली.
भाज्या, फुले आणि पत्री घेण्यासाठी लगबग
गौरीला पूजनाच्या दिवशी 16 भाज्यांचा नैवेद्य अर्पण करण्यात येतो. त्यामध्ये विविध फळभाज्या आणि पालेभाज्यांचा समावेश असतो. याशिवाय, 5 प्रकारच्या कोशिंबिरीही करण्यात येतात. याशिवाय, गौरीच्या पूजेसाठी विविध प्रकारची फुले आणि पत्रीदेखील आवश्यक असते. यामुळे सोमवारी भाज्या, फुले, पत्री आदीसाठी बाजारात महिलांची लगबग पाहायला मिळाली.