न्यूयॉर्क : शनि हा सूर्यमालेतील सर्वात अद्वितीय ग्रहांपैकी एक आहे कारण त्याच्याभोवती वलय आहे. यावरून शनि सहज ओळखता येतो, पण सर्वात आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे आता शनीची वलयं हळूहळू नाहीशी होत आहेत. शनीच्या भोवती ते किती काळ राहील हे देखील माहीत नाही.
खगोलशास्त्रज्ञांना 1980 पासून माहित आहे की शनीच्या सर्वात आतील बर्फाळ वलय वरच्या वातावरणामुळे नष्ट होत आहेत. तर खालची वलयं वरच्या वातावरणात विरघळत आहेत आणि ग्रहावर पाऊस पडत आहे.
शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, शनीचे हे वलय लवकरच संपुष्टात येतील, परंतु अद्याप याबद्दल कोणतीही माहिती नाही. मात्र ते शोधले जाऊ शकते. नासाची शक्तिशाली जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप हे शोधू शकते. यावरून असे समजू शकते की शनीवर पडणारा बर्फ दररोज वितळून एक ऑलिम्पिक जलतरण तलाव भरण्याइतके पाणी बनू शकते.
शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, यूएस स्पेस एजन्सी नासाची जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप शनीच्या वलयांच्या शेवटाशी संबंधित माहिती देऊ शकते. जेम्स वेबने शक्तिशाली उपकरणांच्या सहाय्याने अशा गोष्टी केल्या आहेत ज्या पूर्वी कोणत्याही दुर्बिणीला करता आल्या नाहीत.
जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपने अंतराळातील सर्वात दूरच्या प्रकाशाची छायाचित्रे पाठवली आहेत. जपान एरोस्पेस एक्सप्लोरेशन एजन्सीचे ग्रहशास्त्रज्ञ जेम्स ओ’डोनोग्यू यांचे म्हणणे आहे की शनीच्या वलयांच्या शेवटाचा वेग शोधला जात आहे.
ओ’डोनोग्यू यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे की, नुकत्याच झालेल्या एका संशोधनातून अशी माहिती समोर आली आहे की या कड्या पुढील काही दशलक्ष वर्षे शनि ग्रहाचा भाग राहतील. त्यांनी सांगितले की, जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप आणि हवाईमधील केक ऑब्झर्व्हेटरीचा वापर शनीच्या वलय किती काळ टिकेल हे शोधण्यासाठी केला जाईल. दुर्बिणीच्या साहाय्याने शनि ग्रहावरील संपूर्ण हंगामात रिंगणाच्या पावसात काय चढउतार होतात हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला जाईल.
यापूर्वीच्या संशोधनात असे समोर आले होते की, शनी ग्रहावर बर्फवृष्टी होत आहे. नासाच्या कॅसिनी यानाने शोधून काढले होते की शनीवर दर सेकंदाला ४०० ते २८०० किलो बर्फ पडत आहे. जर असाच बर्फ पडत राहिला तर येत्या 300 दशलक्ष वर्षात शनीचे वलय पूर्णपणे नष्ट होईल. मात्र, बर्फ पडण्याच्या वेगात बदल होत आहे. एका अंदाजानुसार, हे वलय 1 अब्ज वर्षांतही संपणार नाही आणि 10 कोटी वर्षांत संपेल.