दि. 1 जानेवारी 2022 पासून होणार अंमलबजावणी
पुणे – केंद्राकडून प्लॅस्टीक कचऱ्याच्या व्यवस्थापनाबाबतचा सुधारित कायदा 1 जानेवारी 2022 पासून लागू होणार आहे. “सिंगल युझ प्लॅस्टीक’च्या वापराबाबत केंद्राने नव्याने मसूदा तयार केला असून, यामध्ये दैनंदिन वापरातील प्लॅस्टीकच्या वस्तूंचा समावेश आहे. या मसूद्यावरील हरकती मागवण्यासाठी केंद्राकडून 60 दिवसांचा कालावधी दिला आहे.
राज्यात 2016 पासून प्लॅस्टीकबंदीची अंमलबजावणी करण्यात येत आहे. मात्र अद्यापही प्लॅस्टीकचा प्रश्‍न कायम आहे. सध्या, पुणे शहरात कचऱ्यात सुमारे 8.31 टक्के प्लॅस्टीकचा समावेश असून, दैनंदिन सुमारे 166.2 टन इतके प्लॅस्टीक गोळा होत आहे. त्यामुळे हा कायदा लागू झाल्यास, प्लॅस्टीकबंदी बाबत अधिक चांगल्या पद्धतीने अंमलबजावणी होवू शकते, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
केंद्रीय पर्यावरण, वन आणि जलवायू परिवर्तन मंत्रालयाकडून 2016 मध्ये प्लॅस्टीक अपशिष्ट प्रबंधन नियम अधिसूचित केला होता होता. अनेक राज्य सरकारांनीही प्लॅस्टीक कॅरीबॅग आणि सिंगल युझ प्लॅस्टीकच्या वस्तुंवर अंशत: आणि पूर्णत: बंदी घातली होती. यातील काही नियमांमध्ये बदल करण्यात येणार असून, केंद्राने याबाबतचा मसूदा तयार केला आहे. या कायद्यामुळे देशभरात प्लॅस्टीक बंदी योग्य रितीने लागू होईल, असे मत “स्वच्छ’चे हर्षद बर्डे यांनी व्यक्त केले.
या वस्तुंवर बंदी
सिंगल युज प्लॅस्टीकपासून निर्मिती, आयात, विक्री आणि उपयोगावर 1 जानेवारी 2022 पासून बंधने येणार आहेत. यामध्ये प्लॅस्टीकची काडी असणारे इयर बड, फुग्यांसाठी वापरण्यात येणारी काडी, प्लॅस्टीकचे झेंडे, कॅंडी स्टीक, आईस्क्रिमच्या काड्या, पॉलीस्टाईरिनचे (थर्माकोल) सजावटीचे साहित्य आदी वस्तुंचा यामध्ये समावेश आहे.
पुण्यातील स्थिती
राज्यात 2016 मध्ये गाजावाजा करून लागू झाल्यानंतर एमपीसीबीतर्फे धडक मोहिम हाती घेण्यात आली होती. त्याअंतर्गत कंपन्या, दुकाने यांवर कारवाई देखील केली होती. मात्र गेल्या 2 वर्षापासून करोना आणि मनुष्यबळाचा अभाव याचे कारण पुढे करत मंडळाकडून प्लॅस्टीक बंदीसंदर्भातील कारवाई पूर्णपणे थांबवण्यात आल्याची माहिती मंडळातील वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी दिली आहे.
50 ऐवजी 120 मायक्रो
आतापर्यंत सिंगल युझ प्लॅस्टीक प्रकारात 50 मायक्रो वजनाइतक्‍या कॅरीबॅगचा समावेश होता. मात्र 30 सप्टेंबर 2021 पासून आता यात बदल करत हे प्रमाण 120 मायक्रो इतके केल्याचे मसूद्यात नमूद केले आहे.
