– अरुण गोखले
या धरणीवरचे एक अद्भुत दर्शन म्हणजे इथले पर्वत. डोंगराच्याही पेक्षाही जो जास्त मोठा आहे, विशाल आहे तो पर्वत. या पर्वताची बदलत्या ऋतुकालमानाप्रमाणे बदलणारी रुपेही पाहण्यासारखी असतात. वैशाखाच्या उन्हाने तापलेला रणरणणारा डोंगर हा पहायला नकोसा वाटतो. तर वर्षा कालानंतर जेव्हा या डोंगरावरचे पाण्याचे ओहोळ खळाळून वाहू लागतात. कालचा उजाड रखरखीत परिसर जेव्हा हिरवागार होतो. त्यावेळी त्याच पर्वतावरची आपली सृष्टीसौंदर्य टिपणारी नजर दूर व्हायला तयार होत नाही.
एखाद्या उंच डोंगरावरून खालचा परिसर पाहताना होणारा आनंद हा शब्दांत सांगता येत नाही. पर्वत हे संत महंतासारखे परोपकारी असतात. ते सर्वांना त्यांच्या जवळ जे आहे ते अगदी मुक्त हस्ताने देतात. मग तो गाई, गुरे, पशू यांना हवा असणारा चारा असो, पक्ष्यांना दिलेली फळे असोत, जिभेला पाणी सुटवणारा रानमेवा असो, नाहीतर डोंगरदऱ्यातली दिव्य औषधी वनस्पती असो किंवा चुलीला हवा असणारा लाकूडफाटाही माणसाला इथूनच मिळतो.
तो हिंस्त्र श्वापदांना जसा आसरा देतो तसाच तो छोट्या प्राण्यांना आपल्या कडेकपारी आणि गुहातून आसरा देतो. तो आपल्या अंगावरील विशाल वृक्षांच्या फांद्यावर पक्ष्यांना आनंदाने खेळवतो. हा निसर्गाचा दूत आपल्याकडे चारा-पाणी फळ-फळावळ औषधी, जळण या सर्व वस्तू इतरांना अगदी मुक्त हस्ताने देत असतो; परंतु त्याच्या मोबदल्यात मात्र त्याची आपल्याकडून कसलीच अपेक्षा नसते. निरपेक्ष परोपकार करायचा म्हणजे काय हे या पर्वतराजाकडूनच शिकावे.