– विनिता शाह
काही वर्षांपूर्वीपर्यंत लष्करी शाळांमध्ये शिकणे हे मुलींचे स्वप्नच होते. मात्र, सैनिक शाळांमध्ये मुलींना प्रवेश देण्याची पद्धत सुरू झाल्यापासून महिलांना संधी दिल्यास त्या प्रत्येक आघाडीवर आपली पात्रता सिद्ध करू शकतात हे बदलते चित्र पुन्हा एकदा दिसून आले आहे. सैनिक शाळांनी आता मोठ्या संख्येने मुलींना प्रवेश देण्यास सुरुवात केली आहे.
याला मुख्यतः पुरुष प्रवाहातील स्त्रियांचा आणखी एक ठोस हस्तक्षेप म्हणून पाहिले जाऊ शकते. देशातील 33 लष्करी शाळांमध्ये 1299 मुली शिकत आहेत. याशिवाय इतर 303 विद्यार्थिनी विविध संस्थांच्या भागीदारीतून उघडलेल्या सैनिक शाळांमध्ये शिकत आहेत. विविध कारणांमुळे सामान्य शाळांतील मुलींची गळती ही समाज आणि सरकारसाठी चिंतेची बाब ठरत असताना, सैनिक शाळांतील मुलींची वाढती संख्या ही निश्चितच सकारात्मक म्हणायला हवी.
काही वर्षांपूर्वी, सरकारने सैनिक शाळांमध्ये मुलींच्या प्रवेशास पायलट प्रोजेक्ट म्हणून मान्यता दिली होती. लैंगिक समानता आणि महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने एक ठोस उपक्रम म्हणून त्याकडे पाहिले गेले होते. वास्तविक, लष्करी क्षेत्रातील महिलांच्या प्रगतीबाबत समाजात अनेक स्तरांवर पूर्वग्रह आहेत आणि याचा परिणाम लष्करात जाऊन चांगली कारकीर्द घडवण्याची स्वप्ने पाहणाऱ्या मुलींवरही होत आहे. काही वर्षांपूर्वीपर्यंत लष्करात महिलांच्या कायमस्वरूपी कमिशनबाबत अनेक अडचणी होत्या.
पण कालांतराने सैन्यात महिलांची उपस्थिती आणि क्षमता ही एक गरज म्हणून उदयास आली. महिलांनी या क्षेत्रात काम करताना जवळजवळ प्रत्येक आघाडीवर आपली क्षमता सिद्ध केली आणि हक्काचे स्थान मिळवले. गेल्या काही वर्षांत केवळ मोठ्या संख्येने मुलींनी सैनिक शाळांमध्ये प्रवेश घेतला आणि आता ही संख्या 1600 च्या वर पोहोचली आहे. लष्करी शाळांमध्ये मुलींचे प्रवेश सुरू करण्यामागे महिला सक्षमीकरणाचा हेतूही आहे.