पुणे – भटक्या कुत्र्यांच्या त्रासातून पुणेकरांची काही प्रमाणात सुटका झाली असली तरी आता भटक्या मांजरांच्या चाव्याने पुणेकर वैतागले आहेत. मांजराच्या चाव्याच्या घटनांमध्ये दिवसेंदिवस वाढ होत असूनही मांजरांची नसबंदी करण्यात महापालिका अयशस्वी ठरली आहे.
चाव्याने काय होऊ शकते?
कुत्र्यांप्रमाणेच संक्रमित मांजर देखील रेबीजने माणसाला संक्रमित करू शकते. जेव्हा संक्रमित प्राण्याची लाळ तुटलेल्या त्वचेच्या किंवा श्लेष्मल त्वचेच्या संपर्कात येते किंवा जेव्हा जनावराच्या चाव्यामुळे रक्तस्त्राव होतो तेव्हा लोकांना रेबीज होऊ शकतो, संसर्ग नखांद्वारे देखील होऊ शकतो. भटक्या मांजरींपासून होणाऱ्या या इतर उपद्रवाव्यतिरिक्त, कचरा व्यवस्थापन, दुचाकीची सीट फाडणे आणि अनियंत्रित प्रजनन यांचा समावेश होतो.
तीन हजारांवर मांजरींची नसबंदी
कुत्र्याप्रमाणेच मांजर चावल्याने प्राण्याला संसर्ग झाल्यास रेबीज होऊ शकतो आणि त्यामुळे नागरिक चिंतेत आहेत. महापालिकेने सप्टेंबरमध्ये मांजर नसबंदी कार्यक्रम सुरू केला होता. सप्टेंबर ते मार्च दरम्यान तीन हजारांहून अधिक मांजरींची नसबंदी करण्यात यश आले आहे. सध्या महापालिकेने वडकीमध्ये नसबंदी कार्यक्रम राबवणाऱ्या खासगी संस्थेची नियुक्ती केली आहे. सप्टेंबर 2022 ते मार्च 2023 या कालावधीत शहरातील तीन हजार 172 मांजरींची नसबंदी आणि लसीकरण करण्यात यश मिळाले आहे.
दिवसेंदिवस घटनांत वाढ
- महापालिकेच्या “अँटी रेबीज क्लिनिक’ (एआरसी) च्या नोंदीनुसार शहरात मांजर चावण्याच्या घटनांमध्ये वर्षभरात सातत्याने वाढ होत आहे.
- शहरात सन 2022 मध्ये एकूण दोन हजार 710 मांजर चावण्याच्या घटनांची नोंद झाली होती.
- सन 2021 मध्ये एक हजार 655 मांजर चावल्याच्या घटना.
- मागील वर्षाच्या तुलनेत घटनांमध्ये 38 टक्क्यांनी वाढ.
- लॉकडाऊनला दोन वर्षे उलटूनही घटना कमी झाल्या नाहीत.
- गेल्या पाच महिन्यांत (जानेवारी ते मे) “एआरसी’कडे एक हजार 869 मांजर चावण्याच्या घटनांची नोंद.
लॉकडाऊनच्या कालावधीत कुत्रा चावण्याच्या घटनांमध्ये घट झाली आहे, तर मांजर चावण्याच्या घटना वाढल्या आहेत. अशा घटनांत गंभीर जखमी झालेली शेजारील जिल्ह्यातील जनावरेही नायडू रुग्णालयात पाठवली जातात. मांजर चावल्याने रेबीजचा संसर्ग होऊ शकतो.म्हणून आम्ही मांजरींसाठी नसबंदी आणि लसीकरण कार्यक्रम सुरू केला आहे, असे पुणे महापालिकाचे पशुवैद्यकीय विभाग प्रमुख डॉ. सारिका फुंडे म्हणाल्या.
शहरात भटक्या मांजरींची संख्या वाढली आहे. कुत्र्यांच्या तुलनेत मांजरांमध्ये रेबीजचे प्रमाण खूपच कमी आहे. त्यामुळे ते तितकेसे गंभीर नाही. असे असूनही भटक्या मांजरींच्यासंख्येवर नियंत्रण ठेवणे आवश्यक आहे. त्यासाठी नसबंदी हा एकमेव मार्ग आहे. महापालिका या नसबंदी करते का, याबाबत शंका असून, हेच मुळात तपासणे आवश्यक आहे असे डेक्कन ऍनिमल वेल्फेअर ग्रुप डॉ. सुषमा दाते म्हणाल्या.
मांजर चावण्याच्या वर्षनिहाय घटना
वर्ष घटनांची संख्या
2017 – 757
2018 – 850
2019- 1164
2020 – 1217
2021- 1655
2022- 2710
2023 (मे पर्यंत)- 1869
हे आहेत उपाय
चाव्यामुळे रक्तस्त्राव होण्याइतपत जखम खोल असेल तर स्वच्छ पट्टी किंवा टॉवेलने पुसून रक्तस्त्राव थांबवावा.
जखम साबणाने आणि नळाच्या पाण्याने किमान पाच मिनिटे धुवा. हळद किंवा चुना असे दुसरे काहीही लावू नका.
जखम झाकण्यासाठी मलमपट्टी वापरू नका.
जवळच्या रुग्णालयात जा आणि रेबीजचे इंजेक्शन घ्या.
मांजर चावण्याच्या वर्षनिहाय घटना
वर्षघटनांची संख्या
2017757
2018850
20191164
20201217
20211655
20222710
2023 (मे पर्यंत)1869