– हिमांशू
काळजाचा ठोका चुकवणाऱ्या काय कमी घटना घडतात आजूबाजूला? ज्याची शक्यता जवळजवळ दुरापास्त, असंही बरंच काही घडत असतं आणि आपल्या काळजावर आघात होत असतात. पुढच्या घटकेला काय घडेल याचा अंदाजही बांधू नये, असं वातावरण मळभ दाटल्यासारखं आपल्याभोवती एकवटलंय. कुठल्याच बाबतीत आपण सुरक्षित राहिलेलो नाही, आपल्याला प्रायव्हसी राहिलेली नाही, आपला पैसा आणि अब्रू जपणंही आपल्या हातात राहणार नाही की काय अशा जगात आपण वावरतो आहोत. छोटे-मोठे निर्णय घेतानाही काळीज घट्ट करावं लागतंय, रिस्क घ्यावी लागतीये. पण नेमक्या अशा वेळीच आपलं काळीज अधिकाधिक तकलादू होत चाललंय.
काळीज घट्ट करण्याजोगी जीवनशैली, खाणंपिणं आणि वातावरण उरलेलंच नाही आणि त्यामुळे काळजाचे ठोके अनियमित होण्याच्या प्रमाणात वाढ झालीये. हजार लोकांपैकी 272 जणांच्या हृदयाचे ठोके अनियमित असतात आणि या आजाराला ऍरिथमिया असं नाव दिलं गेलंय. यावर आजारामुळे होणाऱ्या मृत्यूंपैकी बहुतांश मृत्यू योग्य वेळी योग्य उपचार दिले गेले नाहीत म्हणून होतात. हा आजार बळावत गेला तर कालांतरानं संबंधित रुग्णाच्या हृदयाला “पेसमेकर’ नावाचा कृत्रिम अवयव जोडावा लागतो. हृदयाच्या ठोक्यांची गती नियमित करण्यासाठी हे उपकरण बसवलं जात असलं, तरी आता हे उपकरणच हृदयाचे ठोके वाढवणारं ठरतंय की काय, अशी शंका उपस्थित झालीये. “इझी मनी’ची हाव पेसमेकरचा पेस बिघडवणारी ठरलीये.
आपल्या छातीत बसवलेलं पेसमेकर खरं आहे की डुप्लिकेट, अशा शंकेनं अनेकांच्या हृदयाची गती बिघडवलीये. हो, अशी उपकरणंही डुप्लिकेट तयार होतात आणि पैशांच्या हव्यासापायी एखादा डॉक्टर आपल्या छातीत ती बसवूही शकतात, हे नुकतंच उघड झालंय. उत्तर प्रदेशातल्या सैफई मेडिकल युनिव्हर्सिटीमधल्या एका डॉक्टरनं तब्बल 600 जणांना डुप्लिकेट पेसमेकर बसवल्याचं उघड होणं, हा कार्डिओव्हस्क्युलर रुग्णांसाठी एक मोठा धक्का आहे. या 600 रुग्णांपैकी 200 जणांचा मृत्यू झालाय आणि नकली पेसमेकरच त्याला कारणीभूत ठरलंय, असा दावा केला जातोय. या डॉक्टर महाशयांना शौक एकच- परदेशवाऱ्या करणं. आपल्या मुलाचा वाढदिवस साजरा करण्याचं त्याचं आवडतं ठिकाण होतं जपान. इतका महागडा शौक नियमित उत्पन्नातून पूर्ण होणं अशक्यच!
म्हणून डॉक्टरनं हा मार्ग स्वीकारला. रुग्णालयाच्या कॅथ लॅबमध्ये पुढील दीड-दोन वर्षांसाठी पुरेशी उपकरणं आणि साधनं उपलब्ध असूनसुद्धा या डॉक्टरनं 2019 मध्ये एक कोटी रुपयांची उपकरणं खरेदी केली होती. मेडिकल कॉलेजच्या प्रशासनाने वेगवेगळ्या स्तरांवर चौकशी सुरू केली. रुग्णांच्या नातेवाइकांनी केलेल्या तक्रारीवरून सुरू झालेली ही चौकशी जवळजवळ दोन वर्षे चालली आणि त्यात संबंधित डॉक्टर दोषी असल्याचं आढळून आल्यावर त्याला अटक झाली. उपकरणांच्या खरेदीसाठी नऊपट अधिक रक्कम आकारली गेली तसंच “एमआरआय पेसमेकर’ऐवजी “नॉन-एमआरआय पेसमेकर’ बसवल्याचं उघड झालं आणि डॉक्टर गजाआड गेला. आता बनावट पेसमेकर बसवलेले हयात रुग्ण शोधण्याचं आणि त्यांचा जीव वाचवण्याचं आव्हान आहे. प्राण वाचवण्यासाठी काळजाला हात घालणारे काळजाला नख लावू लागले, तर दुसरं काय होणार?